مُدلِ استانداردِ فیزیک ذرّات، قصه‌ای ناتمام
Standard Model of Particle Physics
https://www.youtube.com/watch?v=iGJ1o36AMhY
سلام بر شما خانم‌ها و آقایان محترم. دوستان دانشور و خرد ورز
موضوع این بحث «مدل استاندارد ذرات بنیادی» است که از نیمه دوم قرن بیستم بر سر زبان‌ها افتاد و در اواسط دهه ۱۹۷۰، فرمول‌بندی کنونی آن نهایی شد. با کشف کوارک، نوترینو، و بوزون هیگز (که بعداً توضیح خواهم داد)، بر اعتبار مدل استاندارد افزوده شده‌است. از این مدل به دلیل توانایی آن در توضیح نتایج تجربی، گاهی با نام نظریه تقریباً همه‌چیز یاد می‌شود. مدل استاندارد بنوعی مرهون فیزیکدان نظری پیتر هیگز Peter Higgs هم هست. او که۲۰ فروردین ۱۴۰۳ (۸ آوریل ۲۰۲۴) درگذشت، پیشنهاددهندهٔ ذره بنیادی بوزون (بوزون هیگز) بود. کشف بوزون هیگز مدل استاندارد را کامل کرد. ﻣﺪل اﺳﺘﺎﻧﺪارد، تاج سر فیزیک مُدرن و قصه‌ای ناتمام است. امیدوارم گزاره‌های زیر پرتوی، هرچند ناچیز، به آن بیافکند. ضرورت طرح اینگونه مباحث آشنایی با تاریخ علم هم هست. تاریخ علم دانشی است در راستای بررسی و بیان چگونگی وقایع علمی و نیز، تبیین چرایی وقوع آنها.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
• جهان ما از ذرات بنیادی Elementary Particles تشکیل شده که توسط نیروهای گرانشی، الکترومغناطیسی و هسته‌ای به هم پیوند یافته‌اند.
• سلسله مراتب ساختمانی آن در فضا (از هسته‌های اتم گرفته تا ابر کهکشان‌ها) و سیر تکاملی آن (از گوی آتشین تا اشکال کنونی) توسط ویژگیهای ذرات بنیادی و برهمکنش آنها اداره می‌شود. بنابراین، تشریح ساختمان جهان و تکامل آن بر اساس خواص و برهمکنش ذرات بنیادی صورت می‌گیرد. ذرات بنیادی عناصر اساسی در شالوده کل هستی هستند.
• در زﻣﺎﻧﻬﺎی دور ﻣﺮدم ﻓﮑﺮ می‌کردﻧﺪ ﮐﻪ همه ﭼﻴﺰ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ، یعنی ﺁب، ﺧﺎک، ﺁﺗﺶ و هوا ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﻣﻌﺘﻘﺪ بودﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺎ هم سر ستیز دارند. ﺁب را ﻣﺘﻀﺎد ﺁﺗﺶ و هوا را ﻣﺘﻀﺎد ﺧﺎک ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ. اما، ﻃﻮﻟﯽ ﻧﮑﺸﻴﺪ ﮐﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ دﻧﻴﺎ پیچیده‌تر از آن است که فکر می‌کنند.
• از ﺳﺎل ۱۹۰۰ میلادی ﺑﻪ ﺑﻌﺪ گفته شد اتم‌ها ذرات ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ هستند اما بعداً ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺟﺪول ﺗﻨﺎوﺑﯽ، داﻧﺸﻤﻨﺪان در ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺗﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ.
• ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ اﺗﻢ را ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﻣﺠﺰا (هسته و اﻟﮑﺘﺮوﻧﻬﺎ) ﺗﻘﺴﻴﻢﮐﻨﻨﺪ. ابتدا ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻓﺸﺮدﮔﯽ هسته اتم، تصور می‌شد هسته، ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ اﺳﺖ. اﻣﺎ معلوم گردید هسته هم، از ذرات ﮐﻮﭼﮑﺘر ﭘﺮوﺗﻮن و ﻧﻮﺗﺮون ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩاﺳﺖ.
• همه جا صحبت از این بود که سه ذره پروتون، نوترون و الکترون، ذرات بنیادی عالم هستند و دیگر نمی‌توان آنها را به اجزای کوچکتری تقسیم کرد. (این باور هنوز در مورد الکترون وجود دارد)، اما تبدیل پروتون و نوترون به یکدیگر در برخی واکنش‌های هسته‌ای و آزمایش‌های پیشرفته‌تری که در شتاب‌دهنده‌های ذرات بنیادی انجام شد، نشان داد که آنها نیز، در ذرات کوچکتری به نام «کوارک» Quark ریشه و لانه دارند.
• ﮐﻮارک‌ها ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘطه در هندﺳﻪ، از هیچ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮی ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩاﻧﺪ و بعبارتی ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ محسوب می‌شوند و ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﻣﺎدﻩ ﻣﻮﺟﻮد در ﻋﺎﻟﻢ را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽدهند.
• کوارک‌ها با هم ترکیب می‌شوند تا ذرات مرکبی به نام هادرون را پدیدآورند که پایدارترین آنها پروتون و نوترون هستند. کوارک تنها ذره بنیادی است که هر چهار برهمکنش الکترومغناطیس، هسته‌ای قوی، هسته‌ای ضعیف و گرانش را تجربه می‌کند. شش گونهٔ مختلف از کوارک‌ها وجود دارد که از شرح آن می‌گذرم.
• برای نگه‌داشتن کوارک‌ها کنار یکدیگر و اینکه از هم وا نروند، چسب مخصوصی لازم است! این وظیفه به عهده ذرات دیگری است که «گلئون» Gluon نام دارند. گلئون از کلمه glue به معنای چسب گرفته شده‌است.
• دانشمندان معتقدند، کوارک‌ها، باضافه الکترون، گلئون، فوتون، بوزون (که بعداً توضیح می‌دهم) و چند ذره دیگر می‌توانند از پس توضیح و تشریح همه پدیده‌های جهان برآیند.
• برای شرح ذرات بنیادی و توضیح رابطه و شیوه برخورد آنها، یک نظریه کامل موسوم به مدل استاندارد Standard Model در دهه ۱۹۷۰ فرمول‌بندی شد و در اوایل دهه ۱۹۸۰ آزمایش‌ها به طور نسبی درست بودن آن را نشان دادند. مدل استاندارد، چارچوب نظری توصیفگر ذرات بنیادی شناخته شده کنونی است.
• مدل استاندارد توانست همه این ذرات را در یک نظریه واحد ترکیب کند البته این مدل خیلی هم کامل نیست. برای مثال جاذبه را که برای کیهان ضروری است، در خودش جای نداده‌است، برای همین فیزیکدان‌ها پیشنهاد کرده‌اند وجود یک ذره که گرایش را حمل کند، محتمل است و نام آن را گراویتون گذاشته‌اند. .
• نظریه کاملی برای گرانش آن طور که توسط نسبیت عام بیان شده، نیست و همچنین از توضیح انبساط ناتوان است. مدل شامل هیچ ذره قابل قبولی برای ماده تاریک که با ویژگیهای منتج از مشاهدات کیهان‌شناسی تجربی سازگار باشد، نیست. این مدل همچنین نوسان نوترینو (و جرم‌های غیر صفرشان) را شامل نمی‌شود.
• ﻣﺪل اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺮح ﻣﯽدهد ﮐﻪ ﺟﻬﺎن از ﭼﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﭼﻪ ﭼﻴﺰهاﻳﯽ ﺁن را ﻳﮏ ﭘﺎرﭼﻪ ﻧﮕﺎﻩﻣﯽدارد. اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺳﺎدﻩ، ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎﻻت ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﻣﻴﻠﻴﺎردها ﻣﻴﻠﻴﺎرد ذرﻩ ﻋﺎﻟﻢ را در ﻗﺎﻟﺐ ذرات ۶ نوع کوارک quark و ۶ نوع لپتون lepton ﺑﻴﺎن می‌کند لِپتون خانواده‌ای از ذرات بنیادی هستند که برهمکنش هسته‌ای قوی ندارند اما می‌توانند بر نیروهای الکترو مغناطیسی گرانشی و نیروی ضعیف اثر کنند. مشهورترین لپتون، الکترون است. لِپتون از واژه یونانی لپتوس به معنای ریز و کوچک گرفته شده‌است.
• این مدل، معادله ریاضی زیبایی دارد که ما را قادر می‌سازد درهای بسته بسیاری را باز کرده و به پرسش‌های زیادی پاسخ دهیم. چرا آسمان آبی است؟ چرا دی‌ان‌ای (دئوکسی‌ریبونوکلئیک اسید)، این شکلی است؟ چرا هر ماده‌ای ضد ماده دارد؟... نوترینو چیست؟ تاکیون چیست؟ گراویتون‌ها چه جوری هستند؟ و از این قبیل.
• ۴ ژوئیه ۲۰۱۲ (۱۵ خرداد ۱۳۹۱) پژوهشگرانLarge Hadron Collider برخورددهنده هادرونی بزرگ (ال‌اچ‌سی) اعلام نمودند که آخرین تکه پازلی را یافته‌اند که چند دهه ناتمام باقی مانده بود. آن تکه، بوزون بود (بوزون هیگز) که مانند یک پیام‌رسان عمل می‌کند و پیداشدن آن باعث بروز انقلابی در درک ما از جهان شد و تایید وجودش هنوز هم یکی از بزرگترین دستاوردهای فیزیک مدرن محسوب می‌شود.
• ذره هیگز (بوزون هیگز)، یادآور فیزیکدان انگلیسی «پیتر هیگز»Peter Higgs است. او آن را پیشنهاد نمود و وجود آن توسط مدل استاندارد فیزیک ذرات پیش‌بینی شده بود. بوزون هیگز دارای جرم نیست اما باعث ایجاد یک میدان از انرژی می‌شود. ذرات با عبور از آن جرم می‌گیرند. اما میزان جرمی که ذرات با عبور از آن می‌گیرند متفاوت است.
• میدان هیگز در ابتدای پیدایش عالم نیز نقش مهمی بازی کرده‌است و ذرات تنها ۱۰ به توان منفی ۱۲ ثانیه پس از مِهبانگ، با آن برهمکنش داشته‌اند. پیش از این مرحله گذار، تمامی ذرات بی‌جرم بوده‌اند و با سرعت نور حرکت می‌کرده‌اند. با انبساط و سپس سرد شدن عالم، ذرات با میدان هیگز برهمکنش کردند و این برهمکنش به آنها جرم داد.
• لئون لدرمن، فیزیکدان برنده نوبل ۱۹۸۸، کتابی نوشت با عنوان «ذره لعنتی» Goddamn Particle، ناشر کتاب با حذف damn، به God Particle بوزون هیگز را «ذره خدا» نامید که تعبیر درستی نیست چون ربطی به مفهوم الهیات ندارد.
• بوزون هیگز، نه یک نیرو، بلکه یک میدان است. این میدان هیگز به ذراتی که از آن عبور می‌کنند جرم می‌دهد. هرچه ذرات بیشتری با این میدان برخورد کنند جرم آنها بیشتر می‌شود. کشف بوزون هیگز یکی از بزرگترین موفقیت‌های فیزیک ذرات طی دهه‌های گذشته بوده‌است.
• مدل استاندارد همه ذرات بنیادی را گردهم آورد، تا در یک نظریه واحد جمع کند. مدل مزبور با کشف بوزون هیگز، تکمیل شد.
• این مدل دسته‌ای از ذرات بنیادی را توصیف می‌کند که مانند تکه‌های لگو که به یکدیگر متصل شده‌اند هر آن چه در اطرافمان هست، و نیروهای برهم‌کنشی بینشان، را تشکیل می‌دهند.
• بوزون هیگز نه شبیه الکترون است و نه شبیه پروتون، و مسؤول نوعی برهمکنش مشخص است که به وجود جرم در این ذرات منجر می‌شود. به بیان دیگر، بوزون هیگز آن تکه کلیدی است که توضیح می‌دهد ذرات دیگر چرا چنین‌اند.
• «میدان هیگز»، در نظریه‌های آزمایشی فیزیکدانان در مورد جرم، نقش بارزی دارد، و تمام جهان را فرامی‌گیرد. نه فقط فضا، من، شما، صدایی که گوش می‌کنیم، نوشته‌ای که می‌خوانیم، درون ما،....و، کل جهان از سفیدی نمک تا سیاهی ذغال، را میدان هیگز گرفته و در آن جاری و ساری شده‌است. گویی ما در سازوکار هیگز غوطه‌وریم همان طور که ماهی‌ها در آب غوطه‌ورند.
• الکترون‌ها، و کوارک‌هایی که درون و بیرون خودمان در جهان می‌بینیم، جرم Mass دارند و از میدان هیگز تأثیر می‌گیرند.
• ذرات هیگز به واقع مانند نوار چسب، «مدل استاندارد» را سرپا نگه داشته و بسیاری از ناهنجاری‌های آن را پوشانده‌است.
• سرن (CERN) سازمان اروپایی پژوهش‌های هسته‌ای، بزرگترین آزمایشگاه فیزیک ذره‌ای جهان، واقع در مرز بین فرانسه و سوئیس، دستگاه‌هایی با ۴۴ متر عرض، ۲۲ متر قطر و ۷۰۰۰ تُن وزن را به کار گرفت تا بتواند «ذرات هیگز» را شکار و آشکار کند و به آغاز حیات و زمان برود.
• چهارشنبه بیستم شهریور سال ۸۷، حدود ده هزار دانشمند از ۸۵ کشور جهان (از جمله ایران) بزرگترین آزمایش علمی تاریخ بشریت را که اهمیتش بسیار برتر از پانهادن انسان به کره ماه است، پشتِ سر نهادند. دانشمندان ذرات بنیادی را به هم کوبیدند تا شرایطی را که در لحظات اولیه بعد از انفجار بزرگ - مهبانگ Big Bang - وجود داشت، بازسازی کنند.
• فیزیکدانان با برخورددادن یون اتمهای سنگین توانستند پلاسمای کوارک - گلئون تولید کنند. این سوپ شور (پلاسمای کوارک - گلئون)، یکی از رموز ماده‌است که احتمالاً در لحظات نخستین پس از بیگ بنگ آماده شده‌است.
• نتایج این آزمایش بی سابقه که گفته شد سال ها طول خواهد کشید و طی آن انفجاری شبیه انفجار بزرگ و به وجود آمدن کائنات ایجاد می‌شود، نشان خواهد داد که ذرات اولیه در طی انفجار بزرگ چگونه بودند و در چه شرایطی بود که جهان به وجود آمد.
• دانشمندان اشعه حاوی ذرات پروتون را با سرعتی نزدیک به سرعت نور به جنگ همدیگر واداشتند. نتایج به دست آمده از این رویارویی به آنها کمک کرد تا چند و چونِ اولین لحظاتِ بعد از انفجار بزرگ کیهان و تولد جهان کنونی را بشناسند.
• گفته شد دسته‌های پروتون (هسته اتمهای هیدروژن) بوسیله شتاب دهنده‌هایی که سرعت این ذرات را تا سرعت ۹۹/۹۹۹۹۹۹۱ درصد سرعت نور می‌رسانند، به داخل یک تونل تزریق می‌شوند. در «آشکارسازها» شرایطی که در کمتر از یک بیلیونیم ثانیه، بعد از آغاز جهان موجود بوده بازسازی می‌شود.
• آهنرباها، پروتونها را ۱۱۲۴۵ بار در هر ثانیه به شکل پرتوهای متمرکز درون حلقه هدایت می‌کنند. آهنرباها همچنین، به ذرات باردار الکتریکی تنه زده، آنها را خم می‌کنند تا بشود سرعت‌شان را محاسبه کرد و مهبانگ و یک بیلیونیم ثانیه بعد از آغاز جهان را بازسازی نمود و به شکل‌گیری جهان پی بُرد...
• به سرعت برق ! نصف این پرتوها در جهت عقربه‌های ساعت و نصف دیگر در خلاف جهت عقربه‌ها خیز برداشته، پیش می‌روند و در مسیر خودشان در ۴ مکان (درون آشکار ساز‌های غول پیکر که در همین ۴ مکان نصب شده‌اند) پرتو ها با یکدیگر تصادف کرده و پروتونها را با شدت تمام به هم می‌کوبند.
• این تصادف و برخورد پروتونها، افشانه‌ای از ذرات ریز (کوارک) را باعث می‌شود. درواقع (نَه نوترون با پروتون)، بلکه توده‌ای از کوارک و گلئون با توده‌ای دیگر از کوارک و گلئون gluon، جنگ و جدال می‌کنند.
• پیش‌تر اشاره شد کوارک، کوچکترین و بنیادی‌ترین ذرات ماده است که تا به حال کشف شده و به کمک گلئون‌ها، کنار هم قرار گرفته، به هم می‌چسبند.
• کوارک‌ها، خیلی خیلی خیلی کوچکند. ده هزار بار از پروتون کوچکتر. پروتونها، خودشان هم ناچیز و خُرد هستند. از اتم ساده هیدروژن، صد هزار بار کوچکترند. یعنی اگر یک اتم هیدروژن ۶ مایل باشد یک کوارک کمتر از ۴ هزارم یک اینچ است.
• جهان نوزاد، در آغاز جوشان و گدازان بود و جز کوارک‌ها و گلئون که نوع دیگری از ذره است، چیزی نداشت. گلئون‌ها حامل نیرویی هستند که کوارک‌ها را در کنار هم نگه می‌دارند. انگار به هم می‌چسبانند.
• جهان نوزاد، در آغاز داغ و گدازان بود. بعد از چند لحظه، از تب و تاب افتاد و سرد شد تا به کوارک‌ها و گلئون‌ها امکان دهد اتم‌ها، مولکول‌ها، ستاره‌ها، گیاهان، حیوانات و انسان پا به هستی بگذارد.
• دانشمندان به کمک برخورددهنده هادرونی بزرگ (پیچیده‌ترین ماشینی که تا کنون ساخته شده) «ال.اچ.سی» Large Hadron Collider بزرگترین پروژۀ تاریخ فیزیک را به مرحلۀ اجرا درآوردند و شرایط موجود در یک میلیونیم ثانیه پس از وقوع «بیگ بنگ» را بازسازی نمودند و چگونگیِ پیدایش کائنات را بر اساس تئوریِ «انفجار بزرگ» در دستورِ کار قرار دادند.
• این ماشین هر آنچه را در ابتدای خلقت بر اساس تئوری بینگ بنگ رخ داده، در مقیاسی بسیار بسیار کوچکتر، مورد آزمایش و مشاهده قرار خواهد داد تا به راز روزهای آغازین خلقت دست یابد.
• بخش اوّلِ آزمایش در تونلی (به قطر سه متر و هشتاد سانتیمتر و طول ۲۷ کیلومتر) که در صد متری اعماق زمین بین مرز کشور فرانسه و سوئیس قرار دارد، آغاز شد.
• پرتو پروتون را که یکی از ذرات اتم است، در تونلِ مزبور تزریق کردند، که پس از چند لحظه به سرعتی نزدیک به سرعت نور یعنی ۳۰۰ هزار کیلومتر در ثانیه رسید. پشت این تونل، ۱۶۰۰ آهن ربا قرار دادند تا میدان مغناطیسى ایجادکند و پروتونها را با سرعتى نزدیک به سرعت نور روانه سازد!
• البته هرگاه متحرکی بتواند به سرعت نور نزدیک شود، «جرم»ش رو به بی نهایت می‌رود. حالا چگونه این معما را حل کرده‌اند، به راستی شگفت آور است.
• براى گردیدن در این تونل، یک پروتون نود میلیونیم ثانیه وقت مى‌خواهد و در واقع هر ثانیه، یازده هزار بار دور این تونل مى‌تواند حرکت کند. (به اعداد توجه کنیم)
• انفجارِ حاصل از برخورد پروتونها نزدیک به یک تریلیون درجۀ سانتیگراد حرارت تولید می‌کند. گرمایی که هزاران بار از آتشی که در مرکز خورشید زبانه می‌کشد، داغ تر است.
• یکی از شگفتی‌های این آزمایش تاریخی نزدیک‌شدن به سکون مطلق یعنی منهای ۲۷۳ درجه حرارت است! بخش های خنک کننده در این دستگاه دمای هوا را به منهای ۲۷۰ درجه رساندند.
• شرایط ایجاد شده شبیه شرایطی است که در یک میلیاردم ثانیه پس از انفجار بزرگ (بیگ بنگ) در ابتدای ایجاد جهان هستی به وقوع پیوسته است.
• شتاب‌‌دهنده ال‌اچ‌سی، بزرگترین سیستم سرمایشی جهان است و با ۱۴۰ تن هلیوم مایع کار می‌کند.
• حرارت ناشی از برخورد مشتقات اتم، نقطه سیاهی را به وجود می‌آورد که با غلظت بسیار زیاد و جاذبه‌اش محیط اطراف خود را به درون خود کشیده و می‌بلعد.
• قدرت کشش و مَکندگی این سیاهچاله‌های فضایی به اندازه‌ای است که حتی نور اطراف آن نیز به درون نقطه سیاه فرو می‌رود و از این رو نقطه سیاه قابل رویت نیست!
• این تجربه علمی، سیاهچاله‌اى مصنوعى بوجود مى آورد تا لحظه کوتاهی پس از «انفجار بزرگ» را که گفته می‌شود نقطه آغاز شکل گرفتن کائنات است به نمایش بگذارد. آیا رَسَد آدمی به جایی که... «مِه بانگ» را ببیند! آن هم از نزدیک ؟
• در آزمایشگاه فیزیک ذرات بنیادی که شرحش رفت (سرن)، چند فیزیکدان از هموطنان ما نیز در یکی از ایستگاه‌های آشکار ساز (detector) به نام سی.ام.اس به بررسی برهم کنش ذرات می‌پردازند. یکی از قطعات مهم بخش آشکار ساز مزبور توسط مهندسین ایرانی ساخته شده‌است.
• ذرات بنیادی اگر عناصر سازنده ماده باشند فرمیون نامیده می‌شوند و اگر واسطه‌های فعل و انفعالات باشند به نام بوزون شناخته می‌شوند. در مدل استاندارد دوازده فرمیون و پنج بوزون وجود دارد. ازجمله بوزون‌های معیار gauge bosons که هر یک نمانیده نیرویی در جهان هستند. (فوتون، گلوئون...)
• پژوهشگران آزمایشگاه فیزیک ذرات بنیادی CERN سرن، موفق به شناسایی ذراتی شده‌اند که رفتار آنها با استفاده از مدل‌های شناخته‌شده علم فیزیک قابل درک و توضیح نیست. این ذرات که هنوز اطلاعات بسیار اندکی در مورد ماهیت آنها وجود دارد، در جریان یک آزمایش تجربی شناسایی شده و فعلاً Beauty quarks کوارک‌های زیبا (B mesons particles) نام گرفته‌اند. رفتار اسرارآمیز ذرات مزبور (کوارک بی)، ممکن است محصول یک ذره زیراتمی Subatomic particle و اولین اشاره به نوع جدیدی از فیزیک باشد. فیزیکی که باید آن را از نو نوشت.
• این کشف جدید (کوارک‌های زیبا) چندان با مُدل استاندارد فیزیک ذرات Standard Model of Particle Physics خوانایی ندارد. بر اساس قوانین فیزیک باید تعداد برابری از این ذرات به الکترون و میون Muon تبدیل شوند، اما در عمل بخش بیشتری از آنها به الکترون مبدل می‌شوند که عجیب می‌نماید. چه بسا یک ذره هنوز نا شناخته عامل این فعل و انفعالات غیرقابل درک باشد.
• مدل استاندارد فیزیک ذرات» ساز و کار جهان پیرامون ما را در ابعاد فوق‌العاده ریز توضیح می‌دهد. اما مدل مزبور فقط منزلگاهی در راه رسیدن به درک کاملتری از کیهان است. اکنون سرنخ‌هایی از رفتار غیرمنتظره یک ذره زیراتمی به نام کوراک بی (کوارک زیبایی) که با مدل استاندارد راه نمی‌آید، به دست آمده است...
همنشین بهار
http://www.hamneshinbahar.net
برای ارسال این مطلب به فیس‌بوک، آیکون زیر را کلیک کنید:
facebook