در دست بازسازی است.
آبلیویون Oblivionفراموش می‌کنم
یکی از زیباترین تانگوهای «آستور پیاتزولا» (Astor Piazzolla) آهنگساز آرژانتینی، قطعه Oblivion (آبلیویون) است که آدمی را به تامل و مکث می‌کشاند. این موسیقی زیبا، برای ارکستر زهی و آکاردئون تصنیف شده و به اشکال گونه‌گون تنظیم و به اجرا در آمده‌است. پیاتزولا (۱۹۲۱-۱۹۹۲) با قطعات و نوازندگی خود، انقلابی در این سبک موسیقی ایجاد کرد، در آرژانتین از او به زیبایی و با لقب «آستور کبیر» یاد می‌کنند که به راستی برازنده‌ی اوست.
تئوری ریزوم Rhizomeیادی از «ژیل دلوز» Gilles Deleuze
موضوع این مقاله «تئوری ریزوم» است که به نوعی پَرش ما را هم گرفته و می‌گیرد. «ژیل دلوز» Gilles Deleuze فیلسوف فقید فرانسوی، بارها به استعاره ریزوم اشاره نموده‌است. جوانان فرهیخته ایران در داخل کشور، که با همه محدودیت‌ها می‌کوشند «به‌روز» باشند، با اینگونه مباحث بیگانه نیستند. ریزوم Rhizome (زمین‌ساقه) که از واژه یونانی Rhiza گرفته شده، در علم گیاه‌شناسی، ساقه زیرخاکی و ریشه دار گیاهانی چون زنجبیل، زردچوبه، زنبق معمولی و ریواس و...است که قابلیت رشد و نمو در تمامجهات را دارد. ژیل دلوز در بیان نظراتش از استعاره ریزوم استفاده کرده‌است. این مقاله را چندین سال پیش برای ویکیپدیا نوشتم و باید تکمیل شود.
غبارزدایی از آینههاخلیل ملکی، آزادهِ آذر‌به‌جان
Khalil Maleki
این بحث به خلیل ملکی(۱۲۸۰-۱۳۴۸) می‌پردازد. مرد اخلاق، و روشنفکری اصلاح‌طلب و فرهنگ ساز که در سراسر زندگی‌اش به پرنسیب‌هایی که به آنها اعتقاد داشت پایبند بود و بدون کمترین توجه به قدرت‌های موجود آنچه را حق و حقیقت می‌دانست بیان می‌کرد. در کشوری که فلسفه سنتی‌اش زیر سایه دیدگاه‌های مانوی رشد کرده، و در فرهنگی که مذهبش هیچ اشتباهی را تحمل نمی‌کند، از آشتی و مدارا دم می‌زد و برای برقراری سوسیال دموکراسی در ایران، با جزمیت فلسفه حزبی در سطح نظری مبارزه می‌کرد.
غبارزدایی از آینههادر بلوچستان بلوچی بود نامش دادشاه...
Mir Dad- Shah Baloch
این بحث اشاره کوتاهی است به «دادشاه»» که بسیاری از مردم بلوچ او را می‌ستایند و به چشم قهرمان نگاه می‌کنند، و برخی وی را به معنی منفی کلمه یاغی می‌دانند و می‌گویند دادشاه یک قاتل و جنایتکار بیرحم بود. دادشاه محصول ظلم و جور خوانین، رژیم پیشین، همچنین اقتصاد معیشتی و نظام اجتماعی عشایری و روستایی بلوچستان است. او در مجموع، با همه نقاط منفی‌اش، ظلم ستیز بود. البته نه سفید سفید، که فیلم دادشاه، با بازی سعید راد نشان می‌دهد و نه سیاه سیاه که برخی خان‌های بلوچستان جلوه می‌دهند.
یادی از دکتر محمد مصدقرِندِ شریفِ هوشمند
این بحث اشاره کوتاهی است به دکتر محمد مصدق. همو که بزرگتر از زندگی بود و به قول شاعر فرهیخته نعمت میرزازاده(م.آزرم)، ستاره دنباله‌دار آزادی... بعد از توضیحاتی پیرامون زندگی و رنج‌های دکتر مصدق، به سخنان ایشان در شورای امنیت سازمان ملل (۲۳ آبان ۱۳۳۰) اشاره کرده‌ام. ملی شدن نفت در کشور ما، شکایت دولت انگلیس به شورای امنیت را به دنبال داشت و سخنرانی مزبور در همین رابطه و در دفاع از حاکمیت و حقوق ملت ایران بود. یادآوری کنم که دوره تاریخی ملی‌شدن صنعت نفت ایران در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹، با تصویب قانون ملی شدن نفت به اوج رسید و با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پایان گرفت.
سایه«پیر پرنیان اندیش» و ارغوانش
این بحث اشاره کوتاهی به شاعر دردمند و فرهیخته میهنمان امیر هوشنگ ابتهاج - متخلص به، ه. ا. سایه، و اثر زیبای او ارغوان است. همو که عمری به سر دویده در جستجوی یار... او سایه نیست، آفتابی در سایه است. سال‌ها پیش که کتاب «نه زیستن نه مرگ» نوشته دوست عزیز آقای ایرج مصداقی را به ایشان دادم، برای نخستین بار، شعر زیبای ارغوان را شنیدم و از قضا پروفسور J.T.P. (Hans) de Bruijn یوهانس پیتر دوبروین (ایران‌شناس و سنایی‌شناس برجسته‌ی هلندی)هم که ارغوان و شماری دیگر از اشعار سایه را به هلندی ترجمه کرده‌اند، حضور داشت.
غبارزدایی از آینههاپرونده احمد کسروی، ننگ دادگستری ایران بود
عاقبت حَمیّت جاهلی و کینه‌های کور، کار خودش را کرد و واپسگرایان زهر خودشان را ریختند. احمد کسروی، آن انسان پویا و شریف، ۲۰ اسفند ۱۳۲۴ به خاک و خون غلطید. قاتلین که از گروه «فدائیان اسلام» بودند، وی را در اتاق بازپرسی ساختمان کاخ دادگستری تهران به ضرب «گلوله و ۲۷ ضربه چاقو» به قتل رساندند. حمایت مراجع شیعه از عاملین ترور، کُنش دولت، سکوت جامعه روشنفکری ایران و درپی آن آزاد شدن قاتلان احمد کسروی و منشی‌اش حدادپور، درپی حکم یک دادگاه نمایشی، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است.
غبارزدایی از آینههایادی از کرامت‌الله دانشیان
موضوع این بحث، راوی بهاران، کرامت‌الله دانشیان است، همو که «لحن آب و زمین را خوب می‌فهمید و صداش به شکل حزن پریشان واقعیت بود» در لحظات سخت، وقتی نَفس‌ها در سینه حبس شده بود، از مردم دفاع کرد و به قول شکرالله پاک‌نژاد، در لحظه‌ای از تاریخ، مظهر جنبش انقلابی ایران بود. در شرایطی که شاملو می‌سرود: «دَر نیست، راه نیست، شب نیست، ماه نیست…» در آن زمستان سرد که «هوا دلگیر، درها بسته و سرها در گریبان» بود، امثال او چون شمع شبانه سوختند تا روشنی بخش محفل دیگران باشند.
غبارزدایی از آینههانشست تعیین‌کننده سران ارتش شاهصبح ۲۲ بهمن ۱۳۵۷
این بحث به نشست تعیین‌کننده و مهمی می‌پردازد که صبح ۲۲ بهمن سال ۵۷، با حضور ۲۷ نفر از فرماندهان، معاونین و مسؤولین نیروهای مسلح شاهنشاهی برگزار شده‌است. به این موضوع، آخرین رئیس ستاد ارتش شاهنشاهی، ارتشبد عباس قرهباغی در خاطراتش اشاره کرده‌است. از آنجا که در این نشست ارتشبد قرهباغی نقش محوری داشت، اشاراتی به زندگی او ضروری است.
دفاعیات دکتر تقی اِرانی در دادگاه جنائی
این بحث به دفاعیه دکتر تقی ارانی یکی از اعضای گروهی که به ۵۳ نفر مشهور شدند، می‌پردازد. گروه ۵۳ نفر اشاره به آن دسته از زندانیان سیاسی است که در دوران رضاشاه در سال ۱۳۱۶ شمسی بازداشت شدند. بین آنان انسان‌های فرهیخته و شریف کم نبود و چند نفر هم بودند که هیچ ربطی با زندان و زندانی سیاسی و مقاومت و این چیزها نداشتند. من در قسمت یازدهم خاطرات خانه زندگان، زندان قصر یکی از ارکان تاریخ معاصر ایران است - نام همه آنها را آورده‌ام.
غبارزدایی از آینههاقتل فاتح یزدی، یکی از پر سر و صدا ترین ترورهای دهه پنجاه
این بحث به ترور محمدصادق فاتح یزدی می‌پردازد و این نکته را برجسته می کند که داوری درباره‌ی گذشته بر پایه‌ی معیارهای نظری و اخلاقی دوران معاصر، مغالطه‌‌‌ای گاه‌نگارانه است که طی آن، رویداد، گفتار یا هر چیز دیگری مطابق با ارزش‌های زمان فعلی ارزیابی می‌گردد. فاتح یزدی که ۲۰ مرداد ۱۳۵۳ توسط سازمان چریکهای فدایی خلق ایران ترور شد، از بزرگترین و ثروتمندترین سرمایه‌داران ایران در سال‌های پیش از انقلاب بود. گزاره‌هایی چون «ساواک به دلیل باج‌ندادن فاتح به دربار، در ترور او دست داشت»، همچنین «قتل بیش از ۲٠ کارگر کارخانه جهان چیت در جریان تظاهرات اعتراضی به دستور فاتح»، واقعی نیست.
گفتگوهای مِلین The Melian Dialogue کسی از پیروز سؤال نمی‌کند
این بحث بعد از اشاره به گفتگوهای ملین این سؤال را طرح می کند: آیا حق با کسی است که قدرت را به دست می‌گیرد حتی اگر ناحق باشد؟ در دنیایی که عقل به تبعید رفته و ابتذال به میدان آمده است. در روزگاری که،چهره سازان این سرای درشت -رنگدان ها گرفته اند به کف ارزش و اهمیت پرسش فوق، برتر از پاسخ است. بویژه که ما بنوعی شاهد خروج نو از دل کهنه هستیم.
غبارزدایی از آینههادکتر تقی اِرانی و سرود آهنگران
دکتر تقی اِرانی از اعضای برجسته گروه ۵۳ نفر بود که از اواخر سال ۱۳۱۵ تا اوایل سال ۱۳۱۶ به تدریج دستگیر و در زندان موقت تهران و قصر زندانی شدند. این گروه به ۵۳ نفر معروف شدند و عمدتاً زیر شکنجه‌های جانکاه مأموران اداره آگاهی(تأمینات) شهربانی رضاشاه قرار گرفتند و با پرونده‌هایی که برای آنها ساخته شد به زندان‌های درازمدت محکوم و راهی زندان قصر گشتند.
استراتژی امنیت ملی آمریکا (NSS)
آیا ترامپ حرف مُفت می‌زند یا آنچه می‌گوید واقعی است؟
این بحث به سند استراتژی امنیت ملی آمریکا The National Security Strategy اشاره دارد که دوشنبه ۱۸ دسامبر ۲۰۱۷، آقای ترامپ رئوس آن را بر شمرد. گرچه خود وی نیز در تدوین آن دخالت داشته‌است، اما سند مزبور بیشتر، دیدگاه «محتمع صنعتی نظامی» و «دولت پنهان» در ایالات متحده را منعکس می‌کند. مجتمع نظامی صنعتی(MIC) مفهومی است که عموماً برای اشاره به روابط سیاسی و پولی بین قانونگذاران، نیروهای مسلح، و پایگاه نظامی صنعتی به کار می‌رود که از آنها حمایت می‌کند. من از مُفصّل این قصه مُجملی گفتم تو خود حدیث مُفصّل بخوان از این مُجمل
تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک (74)
گذشته، نگذشته‌است The past isn't over
بگیر و ببند فرانکو شدت گرفت. آزادیخواهان هزار هزار به مسلخ رفتند و یا آواره کوه و بیابان شدند و در غربت جان دادند. کتاب گفت و گو با مرگ (شهادتنامه اسپانیا)، اثر آرتور کوستلر، گوشه‌هایی از این فجایع را به تصویر کشیده‌است. آرتور کوستلر، خودش در سال ۱۹۳۷ به دست نیروهای فاشیست طرفدار فرانکو دستگیر و به اعدام محکوم شد. او صد روز در زندان به سر برد و در این مدت هر ساعت در انتظار جوخه آتش بود و می‌دید که چگونه دوستان و همرزمانش دسته دسته تیرباران می‌شوند.رنج و شکنج جمهوری خواهان اسپانیا، و بازی‌هایی که غربِ دوچهرهِ کاسبکار درآورد، بار دیگر نشان داد سیاست پدر و مادر ندارد!
مهم‌ترین وقایع دو قرن پیش در رابطه با فلسطین و اسرائیلHistory of the Israeli–Palestinian conflict
اگرچه از جنگ جهانی دوم به این سو مسائل خاورمیانه در کانون اخبار جهان است، اما سطح عمومی درک ما از تاریخ شکل‌گیری قضیه فلسطین و جنبش صهیونیسم مطلوب نیست. داده‌های غلط فَت و فراوان است و متاسفانه آنچه را تأئید یا محکوم می‌کنیم، بدرستی نمی‌شناسیم. اینکه گفتم قضیه فلسطین، به‌خاطر این است که برخی مطبوعات غربی از آن با عنوان مسأله و مشکل فلسطین یاد می‌کنند که گویا عارضی است و در حد مشکل مرزی بین دو یا چند کشور، و نه یک موضوع جوهری که پای یک ملت و حق او در رفع ستم از خویش در میان است. این بحث در ۱۰۰ مورد، مهم‌ترین وقایع دو قرن پیش در رابطه با فلسطین و اسرائیل را فهرست‌وار برمی‌شمارد.
تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک (73)
حلقه وین و پوزیتیویسم منطقی
حلقه وین متشکل از اندیشمندانی بود که در دهه‌های دوم و سوم قرن بیستم در شهر وین اتریش در کنار یکدیگر درگیر بحث‌های علمی و فلسفی بودند. آنچه در کار آنان تازه به نظر مى‌رسید استفاده از منطق ریاضى Mathematical logic بود. منطق ریاضى چارچوبى را براى آنها فراهم آورد تا صورت‌بندى دقیقى از نظریه‌هاى علمى بیان کنند. در سال ۱۹۲۹ اعضای حلقه وین ضمن قدردانی از آلبرت اینشتین، برتدراند راسل و ویتگنشتاین، در اعلامیه‌ای با عنوان «درک علمی از جهان» Wissenschaftliche Weltauffassung به تبیین عالم از منظر خویش پرداختند و مجله‌ای با عنوان ارکنتنیس Erkenntnis (شناخت) منتشر کردند.
تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک (72)ضدماده، همان ماده است اما متضاد آنAntimatter
تاریخ هم یک علم است. البته نه به معنی اخص کلمه= science، علم شناخت و تفسیر گذشته‌ی انسانها در پرتو حال، که بر اساس روشها، گزینشها و تفسیرهای مورخان به دست میآید. توجه داشته باشیم که اصطلاح علم به معنای ساینس science (علم به معنای اخص)، Knowledge (شناخت) و Discipline (گزاره‌های متعددی که ارتباط منطقی بین آنها وجود دارد) هر سه - به کار می‌رود.این قسمت را به «پُل دیراک» Paul Dirac و دیدگاه وی در مورد ضدماده و موضوعات پیرامون آن اختصاص می‌دهم. به دلیل تاثیری که باقی گذاشت و پرسش‌هایی که خلق کرد.
تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک (71)
آموخته‌های کهنه را دور بریزیم و دوباره بیآموزیم
دربارهٔ کارنامه سیاسی احمدشاه می‌توان به نظر دکتر محمد مصدق اشاره کرد که در مجلس چهاردهم تصریح کرد: موقعی که احمدشاه در لندن حاضر نشد در دعوت رسمی دولت انگلیس از قرارداد ۱۹۱۹ اسمی ببرد و آن را بشناسد، با این که ناصرالملک به او گفته بود اگر مقاومت کند از سلطنت خلع می‌شود شاه وطن‌پرست بر مقاومت خود افزود و از قرارداد اسمی نبرد... در سلسله سلاطین قاجار هفت نفر سلطنت کرده که از آنها فقط دو نفر پادشاه نامی شده‌اند اول مظفرالدین شاه است که در سلطنت او آزادی نصیب ملت شد و بعد احمدشاه است که تن به اسارت نداد و از سلطنت گذشت ای کاش که این پادشاه جوان بخت به کودتا تسلیم نمی‌شد و زودتر مقام سلطنت را ترک می‌کرد.
گفت و شنود با باقر مومنی، میلیتانت سیاسی (1)مسأله تاریخ، تاریخ مسأله‌هاست
در این گفت و‌شنود، در مورد یکی از مسائل تاریخ معاصر میهنمان بحث می‌شود و آن واقعه ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ و سوءقصد به اعلیحضرت همایونی است که در پیامد آن رژیم حاکم بهره‌ها برد و بگیر و ببند راه افتاد. اولین دادگاه سیاسی کشور پس از شهریور ۱۳۲۰ هم پس از آن تشکیل شد. به رساله یک کلمه مشهور‌ترین اثر میرزا یوسف خان تبریزی(مستشارالدوله) ، دستگیری پرویز شهریاری(ریاضیدان شهیر میهنمان)، مهندس صادق انصاری، منوچهر هوشمند راد...و باقر مومنی (که موفق به فرار می شود اما گلوله می‌خورد)، همچنین به زندان لشکر دو زرهی و قزل قلعه و...هم اشاره می‌شود و وقایع گوناگون مورد بحث قرار می‌گیرد.