در دست بازسازی است.

کنفرانس یالتا Yalta Conference
تقسیم جهان به مناطق نفوذ

کنفرانس یالتا Yalta Conference </br>تقسیم جهان به مناطق نفوذ

این بحث، اشاره کوتاهی به نشست تعیین‌کننده ازمابهتران است که کمی پیش از پایان جنگ جهانی دوم، در شهر یالتا واقع در شبه جزیره کریمه (در شمال دریای سیاه و در جنوب اوکراین) برگزار شد. اشاره من به کنفرانس یالتا Yalta Conference است که (از چهارم تا یازدهم فوریه سال ۱۹۴۵) ۱۵ بهمن تا ۲۲ بهمن ۱۳۲۳ در کاخ تزارها در شهر یالتا برگزار شد.
ضرورت طرح این موضوع ازجمله برای این است که جهانِ پسا جنگ جهانی دوم، متأثر از کنفرانس یالتا بود، ازمابهتران، جهان را تقسیم کردند و برای چندین و چند دهه، دنیا روی نتایج کنفرانس یالتا جلو رفت.

نشست‌های دکتر شاپور بختیار با شورای امنیت ملی در سال ۵۷

نشست‌های دکتر شاپور بختیار با شورای امنیت ملی در سال ۵۷

از نگاه من شاپور بختیار، احمد میر فندرسکی، عباس قره‌باغی، مهدی رحیمی، احمدعلی محققی، امیر حسین ربیعی، ناصر مقدم و دیگرانی که نتوانستم صدایشان را در نوارهای گفت‌و‌گو، تشخیص دهم، میهن‌شان را دوست داشتند، هرچند نگاه و دیدگاه من و شما را نداشتند.
می‌توان آنچه را در نشست‌های مزبور، آخرین رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور، در مورد «کمیته مشترک ضدخرابکاری» گفت، به چالش کشید، اما به باور من، او هم، ایران را دوست داشت.
ما همه قربانی بیداد زمانه بودیم. چه آنها که جفا کردند و چه آنها که ستم دیدند.

کارلوس در وین
گروگانگیری در اجلاس اوپک
OPEC siege

کارلوس در وین</br>گروگانگیری در اجلاس اوپک</br>OPEC siege

کارلوس به خبرنگاران گفت:
«من یک انقلابی هستم و تا پایان عمر خود یک انقلابی خواهم ماند، و هر تلاشی که کردم برای خودم نبود بلکه برای نجات مردم تحت ستم و علیه زورگویان و استثمارگران و به منظور تضعیف آن‌ها بوده‌است… مبارزه من با هدف خدمت به محرومان صورت می‌گرفت، بنابراین یک زندانی سیاسی هستم… من عاشق انقلاب برای تأمین سعادت مردم و شیفته تأمین عدالت برای مردم تحت ستم هستم. درواقع من برای عقیده‌ام محاکمه می‌شوم.»

فکر کردن به آنچه فکر نکردنی است
تلگراف ویلیام سالیوان به وزارت امور خارجه آمریکا
Thinking the Unthinkable

فکر کردن به آنچه فکر نکردنی است</br>تلگراف ویلیام سالیوان به وزارت امور خارجه آمریکا</br>Thinking the Unthinkable

این بحث به یکی از اسناد مهم مربوط به انقلاب بزرگ ضدسلطنتی که مُلاخور شد، می‌پردازد. تلگراف ویلیام سالیوان، آخرین سفیر ایالات متحده در ایران که ۹ نوامبر ۱۹۷۸ - و چنانچه گری سیک می‌گوید ۲ نوامبر آن سال - به واشنگتن (به وزارت امور خارجه) فرستاد. عنواش این بود: «فکر کردن به‌آنچه فکر نکردنی است».
اینجا و آنجا تکه‌هایی از آن نقل می‌شود، اما متن کامل آن بفارسی در دسترس نبود. در ویدئوی مربوط به این مطلب، اصل تلگراف قرائت شده‌است.

غبارزدایی از آینه‌ها
جامعه ایران با بحرانی عمیق روبروست
بیانیه ۵۸ نفر از فرهنگ‌ورزان ایران(۱۱ آبان ۱۳۵۶)

غبارزدایی از آینه‌ها</br>جامعه ایران با بحرانی عمیق روبروست</br>بیانیه ۵۸ نفر از فرهنگ‌ورزان ایران(۱۱ آبان ۱۳۵۶)

نظامی که در بیست و چهار سال اخیر قدرت سیاسی و اقتصادی را در کشور ما اعمال می‌کند با بحران آشکاری روبرو شده‌است. در جهان امروز آن قدرت سیاسی پذیرفتنی است که بر قهر و زور و فریب و نیرنگ استوار نباشد و تحمیق اکثریت و تطمیع اقلیت را روش خود نداند.
قدرت سیاسی ایران با توسل به زور، عوام فریبی و فریبکاری، با انتخاب منافع اقلیت به عنوان تنها معیار خیر و مصلحت عام، عملاً از خود سلب اعتبار نموده‌است.

شاه، اسناد دفتر راکفلر و خالی‌بندی ژنرال هایزر

شاه، اسناد دفتر راکفلر و خالی‌بندی ژنرال هایزر

این بحث به گزارش نیویورک تایمز می‌پردازد که اواخر دسامبر ۲۰۱۹ منتشر شده و به اسناد دفتر راکفلر در رابطه با محمدرضا شاه پهلوی اشاره دارد. عنوان گزارش این است: رئیس بانک چَیس [منهتن]، چگونه به شاه مخلوع کمک کرد وارد آمریکا شود؟ درحالیکه گزارش نیویورک تایمز در دسترس همگان است، تبلیغ شده، حاکی از این است که شاه در سال ۵۷، اجازه سرکوب مردم معترض را نداد. موضوعی که مطلقاً در نیویورک تایمزاشاره هم نشده‌است.
گزارش نیویورک تایمز البته متن صحبت تلفنی راکفلر را با شاه، در برندارد که گویا به وی، پیشنهاد بگیر و ببند می‌دهد و شاه، جواب می‌دهد ایران، زندان آتیکا نیست.

ری و روم و بغداد (۳۱)
از اُورفِئوس و سیرُن‌ها و کازانتزاکیس
تا «اُپرای مانوکو» و شورشِ نان در تهران

ری و روم و بغداد (۳۱)</br>از اُورفِئوس و سیرُن‌ها و کازانتزاکیس </br>تا «اُپرای مانوکو» و شورشِ نان در تهران

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

ری و روم و بغداد (۳۰)
از حزب توده و «جنگِ‌ نفت‌وگاز» و آنجلادیویس
تا جغرافیای تاریخی و بختیار و اُپرای فیدلیو

ری و روم و بغداد (۳۰)</br>از حزب توده و «جنگِ‌ نفت‌وگاز» و آنجلادیویس</br>تا جغرافیای تاریخی و بختیار و اُپرای فیدلیو

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

غبارزدایی از آینه‌ها
محاکمه و اعدام شیخ فضل‌الله نوری

غبارزدایی از آینه‌ها </br>محاکمه و اعدام شیخ فضل‌الله نوری

این بحث به «ورَقه الزامیه» یا بهتر بگویم کیفرخواست شیخ فضل‌الله نوری می‌پردازد که در شمار حلقه‌های مفقوده تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شد و متن کامل آن در کتب مرجعی چون «وقایع اتفاقیه» محمد مهدی شریف کاشانی، «تاریخ بیداری ایرانیان» ناظم الاسلام کرمانی و «تاریخ مشروطه» احمد کسروی و... نیامده‌است.
اگر رویکردی پویا و ترقی‌خواهانه داشته و از ارتجاع و میرایی فاصله بگیریم و بپذیریم که حقوق انسان بر عمل او مُقَدّم است، نمی‌توانیم از حلق‌آویزشدن شیخ فضل‌الله نوری و های‌و‌هوی کسانی که برای تماشای وی بر بالای دار، هلهله می‌کردند و متلک می‌گفتند، بی‌تفاوت بگذریم. در «جبر جّو»، همیشه بد، بدتر دیده می‌شود. «جبر جّو» به انصاف و واقع بینی تی‌پا می‌زند و با خودش گرد و غبار می‌آورد.

ری و روم و بغداد (۲۹)
از خوزه مارتی و هارمونیک ریسمانی
تا جلیل شهناز و جنگ داخلی اسپانیا

ری و روم و بغداد (۲۹)</br>از خوزه مارتی و هارمونیک ریسمانی</br>تا جلیل شهناز و جنگ داخلی اسپانیا

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

ری و روم و بغداد (۲۸)
از ترور سرتیپ طاهری و نامه سه‌امضایی به شاه
تا توافق آدانا و قطع اینترنت در ایران

ری و روم و بغداد (۲۸)</br>از ترور سرتیپ طاهری و نامه سه‌امضایی به شاه</br>تا توافق آدانا و قطع اینترنت در ایران

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

ری و روم و بغداد (۲۷)
از «قانون» ابن سینا و نُخبه‌کُشی در ایران
تا سقاخانهِ شیخ هادی و تیربارانِ افسران بعد از کودتا

ری و روم و بغداد (۲۷)</br>از «قانون» ابن سینا و نُخبه‌کُشی در ایران</br>تا سقاخانهِ شیخ هادی و تیربارانِ افسران بعد از کودتا

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

ری و روم و بغداد (۲۶)
از مشرق الاذکار و خاوندکار و آرشین مال آلان
تا ارنست تلمان و پویان و سرود ای ایران

ری و روم و بغداد (۲۶)</br>از مشرق الاذکار و خاوندکار و آرشین مال آلان</br>تا ارنست تلمان و پویان و سرود ای ایران

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

یکبار دیگر کورش بزرگ
Cyrus the Great

یکبار دیگر کورش بزرگ</br> Cyrus the Great

سخن‌گفتن از کورش از جمله به خاطر فقدان منابع کافی، و اینکه در مورد او، خوب را خوبتر یا بد را بدتر می‌بینیم، کار آسانی نیست. از تاریخ نگاری یونانیان که بگذریم، بقایای باستان‌شناسی باید از شخصیت کورش رازگشایی کند اما بقایای باستان‌شناسی خودش رازآلود است و نیاز به تفسیر در کنار مستندات دیگر دارد. منابع ایرانی قبل از اسلام هم به جز چند گِل‌نوشته به خط میخی، نشانی از او نمی‌دهد...

سی سال بعد از فروپاشی دیوار برلین
گفت و‌شنود با دکتر کریم قصیم

سی سال بعد از فروپاشی دیوار برلین</br>گفت و‌شنود با دکتر کریم قصیم

نهم نوامبر ۱۹۸۹ (۱۸ آبان ۱۳۶۸) دیوار برلین فرو ریخت و گرچه فقط در آجر و خشت و بتون فروریخت، اینجا و آنجا پیچید آرزوی انسان برای آزادی را نمی‌توان برای همیشه سرکوب کرد. برای بررسی همه جانبه این موضوع، می‌توان به گذشته‌های دور تر هم رفت، دورانی که سوسیالیست‌های آلمان، فعال بودند، پیش از رزا لوکزمبورگ و کارل لیب کنشت که حدود صد سال پیش به قتل رسیدند، زمانیکه حزب کارگران سوسیال دموکراتیک آلمان و امثال فردیناند آگوست به‌بل (شخصیت برجسته آن جنبش) بر سر زبانها بود، همچنین، وقایعی که در روسیه زمان لنین گذشت که علاوه بر او، و تروتسکی، منشویکهایی مانند ژولیوس مارتوف هم در صحنه بودند.
در گفت‌و‌شنود با آقای دکتر قصیم از پیش‌زمینه‌های بحث و آنچه بر شمردم می‌گذریم و می‌پردازیم به دیوار برلین که اکنون در آستانه سی‌امین سالگرد فروپاشی آن هستیم...

ری و روم و بغداد (۲۵)
از «احمق مفید» و اردوغان و دختران قوچان
تا علی عبدالرازق و بیژن جزنی و نبرد نُرماندی

ری و روم و بغداد (۲۵)</br>از «احمق مفید» و اردوغان و دختران قوچان </br>تا علی عبدالرازق و بیژن جزنی و نبرد نُرماندی

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

دایره‌المعارف‌ها، شناسنامه‌های حقیقی یک ملت‌اند
یادی از دکتر غلامحسین مصاحب

دایره‌المعارف‌ها، شناسنامه‌های حقیقی یک ملت‌اند</br>یادی از دکتر غلامحسین مصاحب

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، در این شبِ سردِ مه‌آلود که به‌قول تَنسَر Tansar - در نامه به گُشْنَسپْ(شاه طبرستان) ـ تمیز حقیقت از میان برخاسته و سیرت انسانی‌‌ رها گشته‌است، به شما سلام می‌کنم. سلامی پُر از گرما و امید. >/ذق<این بحث به پدر فرهنگ‌نامه ‌نویسی نوین ایران و استاد بزرگ ریاضی دکتر غلامحسین مصاحب می‌پردازد. باغبان مهربان و دلسوز دایره‌المعارف که در ره‌بردن به گوهر جویندگی و پویندگی علم مدرن و در درک و رعایت روشمندی علمی یگانه بود و در تحول جامعه جدید در ایران نقش اساسی داشت.

ری و روم و بغداد(۲۴)
از موزه آجُرکاری در بخارا و واقعه لهاک‌خان در بجنورد
تا کودتای نوژه و آریا و آریایی

ری و روم و بغداد(۲۴)</br>از موزه آجُرکاری در بخارا و واقعه لهاک‌خان در بجنورد</br>تا کودتای نوژه و آریا و آریایی

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

ری و روم و بغداد(۲۳)
از قُرَّة العَيْن و چیمَن و آلوت
تا ویلی برانت و کالیگولا

ری و روم و بغداد(۲۳)</br>از قُرَّة العَيْن و چیمَن و آلوت</br>تا ویلی برانت و کالیگولا

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.

ری و روم و بغداد(۲۲)
از اریش هونکر و برژنف
تا یعقوب لیث و اسیرکُشی سال ۶۷

ری و روم و بغداد(۲۲)</br>از اریش هونکر و برژنف</br>تا یعقوب لیث و اسیرکُشی سال ۶۷

خانم‌ها و آقایان محترم، دوستان دانشور و فرهنگ‌ورز، از راه دور و با قلبی نزدیک به شما سلام میکنم. این مطلب به یک موضوع واحد نمی‌‌پردازد. مثل خیالات آدمی که ری و روم و بغداد را درمی‌نوردد و دَم به دَم حالی به حالی می‌شود؛ دَرهم و بَرهم، پیچیده، ازهم پاشیده‌ و همراه با استعاره‌ است. مطالب پراکنده است و بهم ربط ندارد. تنها ممکن است یادآور این یا آن خاطره و سرگذشت باشد. همین و بس.
بتدریج بخشهای دیگر تدوین می‌شود.