هجوم اعراب به ایران زمین
Arab invasion of Persia
اگر نخواهیم اینگونه مسائل را سطحی و سرسری برگزار کرده و با این نقل قول از تاریخ طبری و یعقوبی یا آن گفته از ابن اثیر و ابن بلخی سر و ته موضوع را بهم‌آوریم، می‌بایست ابتدا از مدار جاذبه و دافعه(هر دو)، خود را رها کنیم. یعنی نقد و سؤال را در مورد آنچه دوست داریم از دست ندهیم و مقهور عشق و علاقه خود نشویم، و بعکس اگر نسبت به کسی یا چیزی دافعه داریم این باعث نشود بد را بدتر ببینیم. دراینصورت به کینه و هیستری نسبت به آن پدیده یا واقعه آلوده شده، وقایع و شخصیت‌های تاریخی را هم به رنگ توهمات خود درمی‌آوریم. چنانچه در مدار جاذبه و بعکس در مدار دافعه باشیم، امکان ندارد، امکان ندارد به داوری درست برسیم و سراسر کار ما را پیش‌داوری و پیش فرض‌های غیرواقعی آلوده می‌کند.
برای هر چیز زمانی وجود دارد قطع رابطه با رفیق قدیمی
دوست عزیزی داشتم و سالیان طولانی با هم بودیم. در سفر و حَضَر پا به پای او می‌رفتم. پیش از مدرسه و دانشگاه نیز همدیگر را می‌‌شناختیم. صمیمی و صاف بود. تلاش می‌کردم او را حفظ کنم، بویژه وقتی با آلودگی روبرو می‌شد. اما، این اواخر بازی درآورد. بازی درآوردنی که البته خودم در آن نقش داشتم ولی طفره می‌رفتم و تقصیر را به گردن او می‌گذاشتم. یکی دو بار او را گرفتم و از شدت درد تکان دادم. آنقدر بی‌تاب شدم که چندین بار خواستم عذرش را بخواهم اما دلم نیامد. یک شب خوابیده بودم و دَم دَمای صبح متوجه شدم که پیشدستی کرده و از من جدا شده‌است.
منطق فازی و فراتر از آن Fuzzy Logic and Beyondیادی از پروفسور لطفی زاده
این بحث اشاره کوتاهی است در مورد پروفسور لطفی زاده(لطف‌علی عسکرزاده Lotfi Aliasker Zadeh) پنیان‌گذار منطق فازی که امروز شنبه ۲۱ مرداد سال ۱۳۹۶ به غبار پیوست. وی به خاطر ارائه ریاضیات فازی یا بهتر بگویم منطق فازی و فراتر از آن Fuzzy Logic and Beyond در مجامع علمی شهرت داشت. سال ۱۹۶۵ مقاله ماندگار خود «مجموعه‌های فازی» Fuzzy Sets، را منتشر نمود و بر خلاف آموزش سنتی در ریاضی، منطق انسانی و زبان طبیعت را وارد علم کرد و نوشت: «ما اساساً به نوع جدید ریاضیات نیازمندیم؛ ریاضیات مقادیر مبهم یا فازی که توسط توزیع‌های احتمالات قابل توصیف نیستند.»
طولانی‌ترین جنگ متعارف کلاسیک در قرن بیستم
در جنگ ایران و عراق هر کسی کشک خود را می‌سابید
این بحث در مورد طولانی‌ترین جنگ متعارف کلاسیک در قرن بیستم - جنگ ایران و عراق- است. باید بدون حب و بغض به آن تراژدی انسانی که یکی از فاجعه‌های تاریخ بشری بود بنگریم. نه در دستگاه مداحان جنگ برویم و نه گفتمان یکسویه‌ای را که بیشتر در دافعه استبداد زیر پرده دین، مطرح می‌شود وحی مُنزل پنداریم.
نشست توجیهی عملیات فروغ جاویدان - جمعه ۳۱ تیر سال ۶۷
ثبت امر واقع برای مبارزه با فراموشی
درافتادن با گذشته، برای زنده کردن رنج‌های گذشته نیست. رویاروئی با انکار تاریخ و مبارزه با فراموشی است. در این بحث با اشاره کوتاه به پیش‌زمینه‌های جنگ هشت ساله و قطعنامه ۵۹۸، سخنان عبرت‌انگیز مسؤول اول مجاهدین در نشست توجیهی عملیات فروغ جاویدان بازگو می‌شود. نشست مزبور که در عراق در قرارگاه اشرف تشکیل شد، به بیش از سی سال پیش (جمعه ۳۱ تیر سال ۶۷) برمی‌گردد. حرفهایی که در آن نشست رد و بدل شده، حکم یک سند را دارد و حق بود پیش از آن که نامحرم زهرش را در آن بریزد و یا گرد و غبار زمانه بر آن بنشیند،بی کم و کاست، و نه با گزیده‌سازی‌های دلخواه، منتشر می‌شد.
غبارزدایی از آینههاچهل سؤال پیرامون قتل‌عام سال ۶۷
Extermination of Political Prisoners
در نمایشنامه «شاه لیر» King Lear که دردناک‌ترین تراژدی شکسپیر محسوب می‌شود؛ دلقک شریفی را می‌بینیم که در واقع درون واقع بین خود آدمی است. دلقک در نمایشنامه شاه لیر؛ از سویی یک آدم فرزانه است که دقیقاً می‌داند چه می‌گوید و چه می‌کند و از عقل سلیم برخوردار است و از سوی دیگر با سادگی یک انسان پاک، واقعیت‌ها، و «راست هائی را که می‌پوشانیم» به رخ می‌کشد. همه ما بدون استثناء به این دلقک فرزانه که نمی‌گذارد نان را به نرخ روز بخوریم نیازمندیم. او ندای وجدان ما است که در سر هر بزنگاهی سَرک می‌کشد و ما را به دیدار خویشتن فرا می‌خواند...
مریم میرزاخانی و، شهود هندسی قوی
با آرزوی بهبودی مریم میرزاخانی ریاضیدان فرهیخته و با وقار ایرانی اشاره کوتاهی به زندگی او می‌کنم. مریم حدود دو سال پیش از انقلاب، پا به عرصه هستی گذاشت. درآغاز می‌خواست نویسنده شود اما ذوق و شوق ریاضی و زیبایی‌های آن وی را به عالمی دیگر کشید. خودش گفته‌است: بدون علاقه داشتن به ریاضی ممکن است آن را سرد و بیهوده بیابید. اما زیبایی ریاضیات خود را تنها به شاگردان صبور نشان می‌دهد.
بازگشت از تنهایی - گفت و شنود با دکتر کریم قصیم
گاه چیزی به دل انسان برات می شود که بر خود او معلوم نیست چرا. شاید به این خاطر که حس مقدم بر اندیشه و مغز است و قلب به قول پاسکال، دلائلی دارد که مغز از آن آگاه نیست. نمی‌توانم رنج خودم را پنهان کنم که قدر انسان فرهیخته و نیک اندیشی چون شما را ندانستند. نمی توانم رنج و بهت خود را پنهان کنم که جامعه روشنفکری ایران نسبت به ستم بزرگی که به امثال شما رفت بی تفاوت ماند و شجاعت و برنایی آن را نداشت که در برابر دغل و توهین و دروغ بایستد... حرفهایی هست برای نگفتن. حرفهایی که سر به ابتذال گفتن فرود نمی‌آورند...
رسول خدا، برتر از سؤال نیست (1)داستان غمبار اُم قِرفَه
اینگونه مباحث مخاطبین خاص خودش را دارد. کسانیکه به قول آندره ژید عظمت در نگاه آنهاست نه در آنچه می‌بینند. کسانیکه باور دارند باید بر لب جوی تاریخ بنشینیم و از آن بیاموزیم. چرا که مرتجعین کهنه و نو از ناآشنایی ما با وقایع تاریخی، سوءاستفاده می‌کنند. از شما دعوت می‌کنم به این بحث با تأمل و تأنی و با چشم جان بنگرید. امیدوارم ذهنّیت من مقّدم بر واقعیت‌هایی نباشد که در اسناد و مدارک یافت می‌شود.
غبارزدایی از آینههاقتل تکان‌دهنده «دکتر سلیمان برجیس»
سلیمان برجیس طبابت می‌کرد و آنطور که اسناد نشان می‌دهد در محل کارش کاشان، به خوشنامی مشهور بوده‌است. چهار سال بعد از قتل احمد کسروی، عمله ارتجاع دستور قتل سلیمان برجیس را(به خاطر تبلیغ بهائیت) می‌گیرند و در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۲۸، وی را در خانه‌ای در شهر کاشان تکه تکه می‌کنند. قاتلین در بازار به راه افتاده و شعار لا اله الا الله سرمي‌دهند. مردم مي‌پرسند كه چه خبر است و آنها جواب مي‌دهند كه سگ كشتيم، برجیس سقط شد.
پاسخ امانوئل کانت: روشنی‌یابی چیست؟
?Was ist Aufklärungبیاد «دکتر سیروس آرین‌پور»
روشنگری خروج انسان از صغارت است، به در آمدن از حالت کودکی، کودکی‌‌ای که خود بر خویش تحمیل کرده‌است. منظور از کودکی، ناتوانی از به کار گرفتن فهم خویش بدون رخصت و اجازه دیگران است. اگر علت این نابالغی نه فقدان فهم، که نبود عزم و شجاعت در به کارگیری فهم خود بدون راهنمایی دیگران باشد، گناه آن به گردن خود انسان است. شعار روشنگری این است: Sapere aude، در به کارگیری فهم خود شهامت داشته باش!
پدیدارشناسی(فنومنولوژی) Phenomenology
! Back to the Things Themselves
این بحث به پدیدارشناسی یا فنومنولوژی می‌پردازد، مهم‌ترین رویکرد فلسفی قرن بیستم که تفکر آینده بشری از رهگذر آن می‌گذرد. هدف پدیدارشناسی پی بردن به وجوهی از پدیدار است که به تعبیری در دام مستوری افتاده و پیدا نیست. پدیدارشناسی رفتن به اعماق است و سؤال بنیادین آن سؤال از معناست.
پدیدارشناسی داعش(ISIS) شناخت هر چیز باید شناخت یک تمامیت باشد
پس از پیمان وستفالی Peace of Westphalia که به جنگ‌های سی‌ساله مذهبی اروپا پایان داد، «دولت ــ ملت»های کنونی زاده شدند، داعش با عملکرد خویش به محصول پیمان وستفالی، یعنی موافقت‌نامه سایکس ـ پیکو، اعتراض نموده و مرز‌های بین‌المللی را بر هم زده‌است. این بحث بعد از اشاره به عملیات فرمایشی نمایشی داعش در تهران(۱۷خرداد ۹۶)، که محصول وقایع منطقه است و طالبان نفت و دلار از مدت‌ها پیش برایش «آتش تهیه» ریخته و منتظر وقوع آن بودند، به داعش به مثابه یک پدیدار می‌پردازد.
مجتمع نظامی صنعتی و تله توسیدید
Thucydides Trap
جدا از آنچه در میهن ستمدیده و شیخ‌گزیده ما می‌گذرد که خود داستانی است پُر آب چشم، ما با دام‌های جدید و با «تله توسیدید» تازه‌ای روبرو هستیم. دامی که با آنچه در جنگ‌های پلوپونزی بین آتن و اسپارت جریان داشت یا بعدها کسینجر و برژینسکی در مورد قدرت‌گیری چین و...می‌گفتند، تفاوت اساسی دارد. در بستری که قاتلان زندانیان سیاسی با عملکرد خویش هموار کرده‌اند، امثال مک‌مستر و تُرکی الفیصل و نتان یاهو، مدت‌هاست تله توسیدید را کار گذاشته‌اند. من از مُفصّل این قصه مُجملی گفتم تو خود حدیث مُفصّل بخوان از این مُجمل
حبیب‌الله آشوری و رنج‌هایش
شهر خالی‌ست ز عشاق...
این بحث با اشاره به زندگی و مرک حبیب‌الله آشوری و قضاوت‌های ناحق در مورد آن انسان شریف، گزاره نادرستی را که گویا وی وابسته به گروه‌های معتقد به ترور بوده، به چالش می‌گیرد و توضیحاتی هم در مورد یکی از آثارش(کتاب توحید) می‌دهد. آن عالم شوریده از اینکه می‌دید انقلاب بزرگ ضدسلطنتی، ملاخور می‌شود، و گفتمان ارتجاع لباس اسلام و انقلاب می‌پوشد، پریشان و معترض بود. می‌گفت داریم به ناکجاآباد می‌رویم و آزادی دوباره به مسلخ خواهد رفت...
غبارزدایی از آینههاسیروس نهاوندی، اسب تراوای ساواک
این بحث به سیروس نهاوندی از اعضای کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی می‌پردازد. داستان پر رمز و راز او که درآغاز شور آزادیخواهی و مردم دوستی داشت، براستی عبرت انگیز است. متاسفانه آنچه از زبان آقای پرویز ثابتی در کتاب «در دامگه حادثه» آمده، نکته تازه‌ای ندارد. سربازجوی ساواک، محمد حسن ناصری(عضدی) هم که از ریز جریان سیروس نهاوندی باخبر بود، درگذشت و اسرار زیادی را با خود به زیر خاک برد. آقایان حسین زاده(رضا عطار پور) و رسولی(ناصر نوذری) و...نیز تاکنون در مورد سیروس نهاوندی و موارد مشابه، چیزی ننوشته‌اند.
غبازدایی از آینه‌ها«وصیتنامه لنین»
Письмо к съезду (نامه به کنگره)
من کمونیست نبوده و نیستم اما می‌دانم که سرمایه‌داری جهانی دل خوشی از سوسیالیسم و کمونیسم ندارد و حمله به استالین هم همیشه با نیت پاک دفاع از حقیقت صورت نمی‌گیرد. با درود به جانهای پاکی که در استالینگراد و در همه جبهه‌ها، رو در روی فاشیسم ایستادند، نکاتی را در مورد آنچه «وصیتنامه» لنین خوانده می‌شود، اشاره می‌کنم. البته لنین به معنی دقیق کلمه وصیتنامه نداشت. خروشچف در گزارش محرمانه خود به کنگره بیستم اشاره نمود که لنین طی نامه‌ای به کنگره تصریح کرده‌است: «رفیق استالین پس از اشغال مقام دبیر کلی اختیارات بی‌حدی بدست آورده و من اطمینان ندارم همیشه بتواند از آن اختیارات با احتیاط لازم استفاده نماید.»
مککین John McCain نه یک فرد بلکه نماد یک جریان استهر چیزی چنان نیست که هر چیز دیگر بشود
جان مککین John McCain سناتور ایالت آریزونا، در آغاز، خلبان نیروی دریایی بود. وی بیست و سه مأموریت بمباران ویتنام شمالی را برعهده داشت و آخر سر هواپیمایش، بر فراز هانوی سقوط کرد و در دریاچه فرود آمد. هر دو بازو و یک پای مککین هنگام خروج از هواپیما شکست و در آستانهٔ مرگ بود که ویتنامی‌ها به کمک او شتافتند. خودش مدعی است ویتنامی‌ها زخم‌های مرا را مداوا نکردند و شکنجه هم شدم. اما ویت‌کنگ‌ها وی را به دروغگویی متهم نموده، گفتند وقتی او در دریاچه افتاد در حال خفگی بود و مردم نجاتش دادند، همان مردمی که وی بارها و بارها بر سرشان بمب ریخته بود.
ساشا لورنتی، و دروغ‌های «ابو ایوانکا»
مخالفت با ستمگری و زشتی سنت دیرین نیاکان ماست
بعد از آنکه ترامپ با دبدبه و کبکبه، شلیک موشک‌های کروز «تاماهاک» Tomahawk را به پایگاه شعیرات در استان حمص سوریه، سوریه ویران و داعش‌زده فرمان داد، جغدهای‌جنگ در واشنگتن و ریاض و دوحه و تل‌آویو، سر از پا نشناختند. غارتگران موزه‌های حلب و تدمر و امثال احمد الجبرا و ابوبکر بغدادی، ورجه ورجه کردند و مداحان جان مک کین و مک مستر و استیو بَنِن، شنگول و کیفور شدند. آیا آدمی از محیط جانورانه «الحَقُ لِمَن غَلَبَ»(حق با زور و ستم است)، تاثیر می‌پذیرد؟ آیا بر افکار عمومی جهان دشنه و کینه سوار است؟
«طرح بزرگ» استیون هاوکینگ / خدا، وِل مُعطل است !
The Grand Design
کاری نداریم که ما خدا را ساخته‌ایم یا خدا ما را، امّا فاتحه‌اش را خوانده باشیم نیز، حکایت همچنان باقی‌ست. آیا او «آفریده»ای بود که «آفریدگار»ش را به بند کشید و شقاوت و اسارت و ازخودبیگانگی را توجیه کرد؟ یا، آن «دوست» که نزدیکتر از من به من است، نه ایجاز استعاری برای بخش‌های عمیق و رازآلود فیزیک که هنوز نمی‌فهمیم، نه معلول ترس و جهل بشر اولیه در برابر طبیعت اسرارآمیز، نه مخلوق ذهن ساده در برابر جهان پیچیده، نه برابرنهادِ دلهره‌ی نیستی در خمیره‌ی انسان، نه روح این دنیای بی روح و ماتم‌زده، بلکه «راز رازها» و قانونمندی قانونمندی‌هاست؟ بیاد داشته باشیم که خیلی پیش از ما هم، جهانی بوده و ما در بیش از ۹۹/۹۹ درصد از عمر جهان، اصلاً وجود نداشتیم که این پرسش‌ها را بپرسیم.