جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ / Friday 22nd November 2024

 

 

تاریخ جهان از ماموت‌ تا فیسبوک 7
اسطوره نماد مشخص روزگاران باستان 

 
 
 
در قسمت پیش به دگرگونی زندگی انسان در اثر کشاورزی و انقلاب شهری و تمدن‌های بزرگی که در بین النهرین و مصر و چین و...در پی داشت اشاره شد و اینکه سومریان به‌لحاظ اجتماعی اولین گروه بشریت بودند که به قانون گردن نهادند.
از اهرام مصر، دیوار چین و تمدن لانگشان Longshan culture که در مرکز و پایین رود زرد تمرکز یافت، تمدن نورته چیکو Norte Chico civilization که یکی از شش حوزه اصلی تمدن‌های آمریکای باستان را شامل می‌شده‌، همچنین از فرهنگ لاس وگاس که در سرزمین‌های امروزی اکوادور بوده هم صحبت کردم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسطوره‌ پُر از رمز و راز است 
از آنجا که اسطوره نماد مشخص روزگاران باستان و نشانگر یک دگرگونی بنیادی در پویش بالارونده ذهن بشر است، اشاره کوتاهی به آن لازم است.

ما فرزندان اسطوره هستیم. انسان آنروزی از دنیای حیوانیت فاصله گرفت که به اسطوره روی آورد. همه هنرها از ادبیات، تئاتر، نقاشی و موسیقی، به نوعی فرزندان اسطوره اند. اسطوره دنیای خیال و رؤیا و دانش و ترس و آرزوهای انسانی است. 

برای بیان مفهوم اسطوره از بازماندهٔ واژهٔ یونانی میتوس mytos به معنی شرح و خبر و قصه استفاده می‌شود.
اسطوره کلمه‌ای معرب از واژۀ یونانی هیستوریا historia به معنی جستجو و آگاهی ‌است.
...
در اساطیر مصر باستان یکی از خدایان، «گِل»ی را درست می‌کند بعد می‌برد در کوره خورشید می‌پزد و آدم را بوجود می‌آورد؛ یعنی در واقع سفال‌گری.
این اسطوره مخصوص دوره سفالگری است. دوره کشاورزی هم اسطوره‌های خاص خودش را دارد. اسطوره‌ها اگرچه فراعقلی یا بهتر بگویم آنالوژیک جلوه می‌کند، اما زیباتر و پر رمز و راز تر از آن است که می‌پنداریم.
آیا باورهای فراعقلی برای این بود که توضیحی برای پرسش‌های اساسی آدمی ارائه دهد که من کیستم، از کجا آمده‌ام و به کجا خواهم رفت؟ تا پاسخی باشد برای درک معماهای هستی چون بی‌نهایت و مرگ؟
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
شماری از ایزدان باستان

در تمدن‌های باستانی، معابد مثلاً معبد کرنک karnak و آمون در مصر و زیگورات‌های بین النهرین نقش پُررنگی داشته‌ و مورد توجه بوده‌اند. معبد کرنک در شمار بزرگترین ساختار مذهبی محسوب می‌شود که تاکنون در جهان ساخته شده‌است.
اکنون به شماری از ایزدان باستان اشاره می‌کنم. 
  • راع Ra (خدای خورشید)؛
  • هورس Horus (خدای آسمان)؛ که در نگاره‌ها، شاهینی بر سر دارد،
  • توث Thoth پشتیبان دانش، ادبیات و اختراعات، که معمولاً با سر لک لک نمایانده‌اند و تاجی از ماه بر کاکل دارد،
  • خنوم Khnum که در اصل به او آفریننده‌ی رود نیل لقب داده‌اند. خنوم را به شکل مردی با سر قوچ به تصویر می‌کشیدند،
  • حاثور Hathor الهه شادی و موسیقی، که به مردگان برای حیات جدید در دنیای دیگر خوشامد می‌گوید،
  • ایزیس Isis، الههٔ طبیعت و باززایی، که به صورت یک زن با یک دیسک خورشید شکل در بین شاخ‌های گاوی بر روی سرش مجسم می‌شد،
  • ماوت MUT (به معنی مادر) از ایزدبانوان مصر باستان که در خط هیروگلیف، او را به سان کرکس سفیدرنگی می‌نمایانند،
  • مونت Montu در دوران مصر باستان، به عنوان شاهین جنگ شناخته می‌شد و نگهبان فرعون در جنگ‌ها بود. مونت به شکل یک گاو با در دست داشتن یک تیروکمان، به تصویر کشیده شده‌است،
  • آمون Amun از خدایان مصر باستان و خدای محلی شهر تبس؛ معادل زئوس در یونان و یوپیتر رومیان است. آمون یکی از مهم‌ترین خدایان مصر باستان بود و به عنوان خالق، حاکم، خدای حاصل خیزی و خدای خورشید هم شناخته می‌شد،
  • انکی Enki یکی از خدایان سومر باستان و حامی شهر اریدو،
  • ائا (اآ) Ea یکی دیگر از ایزدان سومریان که او را خدای اقیانوس‌ها و آب‌های زیرزمینی می‌شناختند و در حماسهٔ گیلگمش، از او یاد شده‌است، 
  • اینانا Inanna ایزدبانوی بارداری و جنگاوری که اکدی‌ها او را ایشتار Ishtar می‌نامیدند،
  • سین sin / Nanna (خدای بابلیان) که در حماسه گیلگمش از او یاد می‌شود و در اسطوره‌ها او را ایزدبانوی ماه می‌دانند،
  • نینورتا / Ningirsu و...

مصریان مانند سومریان به معابد و خدایان خویش اهمیت می‌دادند. در ماوراءالنهر، مردم با استفاده از عود، چوبی بریده شده از درختی خاص که چون آن را می‌سوزانند و دودی خوش بو از آن حاصل می‌شود خدایان خویش را عطرآگین می‌نمودند. آنان در معابد خویش به نیایش پرداخته و برای ایزدان قربانی می‌کردند. تندیس‌هایی که با احترام جلوی پرستشگاه‌ها ایستاده و دست‌ها را بهم قلاب کرده اند از آن روزگار باقی‌ست.

Gods and temples

The ancient civilizations of Egypt and Mesopotamia were among the first to practise organized religion. People worshipped many gods, each one responsible for a different area of life. Gods were worshipped in large tempest, staffed by priests. In these and in other early civilizations, organized religion was a powerful unifying force.
God of the Sun, shown in many different forms, often with a solar disc on his head.
...
Festivals
Gods each had their own festivals, when their statues were carried in processions. Music played a major role. The sistrum, a metal rattle, was used in ceremonies for the goddesses Hathor and Isis (goddesses of motherhood and magic).
...
Egyptian gods
Egyptian gods took the form of animals, humans, and sometimes a mixture of the two. Re-Horakhty, above, combined the features of Ra and Horus.
Horus
God of the Sky and the protector of the Pharaoh, shown as a falcon or a falcon-headed man.
Thoth
God of wisdom and writing, shown as a baboon or an ibis. or a man with their heads.
Khnum
God of pottery who made the first humans out of clay, shown with a ram's head.
Hathor
Goddess of joy and music, shown as a woman with the ears or head of a cow.
...
Mesopotamian gods
The gods of Mesopotamia were represented in human form. Although there were hundreds of them, the most important were the patrons of major cities. The gods are known by two names. They have a Sumerian name which was used until the second millennium BCE, and then later an Akkadian name.
Enki / Ea
God of freshwater, mischief, and crafts and patron of the city of Eridu.
Inanna / Ishtar
Goddess of love, war, and the planet Venus, and the patron of Uruk.
Nanna / sin
God of the moon, patron of Ur, and known as father of the gods.
Ningirsu / Ninurta
God of war and rainstorms and patron of the neighbouring cities of Girsu and lagash.
...
Incense
Both the Egyptians and the Mesopotamians believed that their gods loved sweet-smelling incense. This was a mix of resin, wood, herbs, and spices imported from Arabia, which they burned. Its fragrant smoke was an offering to the gods.
Worshipper statuses
Ordinary Mesopotamians visited their temples with offerings, such as animals to sacrifice, to please their gods. They left pray continually to the god on their behalf. These reveal that the Mesopotamians clasped their hands together when prying.
Ziggurat of Ur
From around 2200 BCE, Mesopotamian temple complexes included tall stepped towers called Ziggurats. These may have represented a sacred mountain, or a ladder for the god to climb up to heaven. They dominated the flat landscape, a visible reminder of the power of the god and the people who had built the temple.
 ...
Key events
5300 BCE
The oldest known Sumerian temple, to Enki, the god of fresh water, was built in Eridu, Mesopotamia. It was called the "House of the cosmic water"
2600 BCE
Temple of Ra, the Egyptian Sun god, was built in Heliopolis. Ra was the most important god worshipped during the old Kingdom.
2200 BCE
The first Ziggurat was built in Mesopotamia. They were made of mud bricks, faced with glazed bricks and tiles.
2055-1985 BCE
The earliest-known temple to Amun-Re, Mut, and Montu, was built at karnak in Thebes.
1550- 1295 BCE
During the new Kingdom, when Thebes became the the capital of Egypt. Amun-Re became chief god and his temple at karnak was massively.
History Year by Year/Peter Chrisp, Joe Fullman, Susan Kennedy
پانویس
جعبه تزیینی معروف به «استاندارد اور»
این اثر که یکی از نمونه‌های مهم هنر سومری است و در جنوب بین النهرین در یکی از مقبره‌های سلطنتی (اور) به‌دست آمده‌‌است.
جعبه تزیینی معروف به «استاندارد اور» که اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود، ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد؛ چرخ را بعنوان وسیله نقلیه نشان می‌دهد. 

برای ارسال این مطلب به فیس‌بوک، آیکون زیر را کلیک کنید:
facebook