جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ / Friday 22nd November 2024

 

 

تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک 18
«هومو نالِدی» Homo naledi 

 
 
وقتی بحث «تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک» را شروع کردم خبری از «انسان نالدی» Homo naledi (هومو نالِدی) نبود. یکی دو روز است کشف آن اعلام شده‌؛ انسان‌نماهایی که احتمالا قادر به تفکر، درک و آفرینش نمادها بوده‌اند.
 
در بخش پیش ضمن اشاره به جنگ‌های ایران و یونان که قرن‌ها حوادث میان اروپا و آسیا، نتیجه‌های ناگزیر آن بوده‌است، از شورش ایونیه (ایونیا) که گروهی از یونانیان به شهر «سارد»، از شهرهای مهم شاهنشاهی هخامنشی حمله کردند، از جنگ و جدالهایی که بین ایران و یونان در دوران داریوش و خشایارشا روی داد (نبرد‌های ماراتون، ترموپیل، آرتمیزیوم، سالامیس، پلاته، اوریمیدون و میکال)، و از پیمان صلح کالیاس که تا حدودی آن درگیری‌ها را مهار نمود، صحبت شد.
در این قسمت به شمار دیگری از وقایع بین ۵۰۰ تا ۴۰۰ پیش از میلاد (که البته ربط زیادی بهمدیگر ندارند) اشاره می‌کنم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
زاپوتک یکی از تمدن‌های باستانی مکزیک
از سال ۵۰۰ قبل از میلاد، ساکنین شهر کوهستانی مونته آلبان مکزیک (زاپوتک‌ها Zapotecs) در دره حاصلخیز «واهاکا» می‌زیستند. دره واهاکا گهواره تمدن قبیله‌های زاپوتکی بود. مونته آلبان مرکز دینی و بازرگانی تمدن زاپوتک بود.
...
زاپوتک‌ها در ساختن اشیاء سفالی، پارچه‌های رنگارنگ، طلا و جواهرات مهارت داشتند. کاهنان زاپوتک با یک تقویم ابتدایی حساب روزها را از طریق حجاری تصاویر خاصی بر روی سنگ، ثبت می‌نمودند. این حجاری‌ها، قدیمی‌ترین آثار خطی، در قاره آمریکا محسوب می‌شوند.
صورتهای ناموزون حجاری شده روی سنگ‌ها، با دهان‌های باز و چشمان بسته، بیانگر دشمنان شکست خورده زاپوتک‌ها می‌باشند.
...
زاپوتک‌ها پارچه‌های بافته شده خود را با استفاده از رنگ سرخ روشن، رنگ می‌کردند. آنها، ماده اصلی این رنگ را از بدن خشک شده حشرات ریزی که روی گیاه کاکتوس می‌زیستند، به دست می‌آوردند. بتدریج آن ماده رنگی در مکزیک و آمریکای مرکزی، به یک کالای تجاری با ارزش تبدیل شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
«پاتریسین»‌ها و «پلبین»‌ها
در روم باستان سکنهٔ اصلی شهر رُم، «پاتریسین»‌ها Patrician بودند. در مقابل آنها «پلبین»‌ها Plebeian قرار داشتند که از نقاط دیگر به آنجا مهاجرت کرده بودند.
...
پاتریسین‌ها که ظاهراً نخستین سکنهٔ رم به شمار می‌آمدند، اصالتی لاتینی داشتند. امّا پلبین‌ها از اقوام مهاجر و مهاجمی بودند که بعدها در این ناحیه و یا در سرزمین‌های اطراف آن، استقرار یافتند. این دو گروه برای قرن‌ها در کنار یکدیگر به سر می‌بردند.

جدا از پاتریسین‌ها (که از ابتدا، قدرت مطلق بودند) و پلبین‌ها (که بعدها تا حدی قدرت گرفتند)، قدرت سومی هم در کشور وجود داشت و آن سنا بود که ظاهراً ابتدا از ۱۰۰ عضو و در پایان عهد سلطنتی از ۳۰۰ عضو تشکیل می‌شد.
پاتریسین‌ها می‌توانستند عضو سنا باشند و در مراسم عمومی مذهبی شرکت کنند. سالیان دراز، سرداران و کنسولان رومی، از میان طوایف پاتریسین برمی‌خاستند و اینان بودند که برای روم قانون می‌نهادند.
اما پلبین‌ها از جمیع حقوق مدنی، سیاسی و مذهبی محروم بودند و بدین ترتیب اهالی به دو دستهٔ جدا و متمایز از یکدیگر تقسیم می‌شدند.
...
پلبین‌ها می‌خواستند که مثل پاتریسین‌ها، از حقوق واحدی بر خوردار گردند اما موفق نمی‌شدند حرف خودشان را به کرسی بنشانند. عاقبت به کوی و برزن ریختند و تهدید کردند که اگر با پاتریسین‌ها حقوق مساوی نداشته باشند، از خدمت وظیفه سربازی امتناع خواهند نمود و یا این که روم را ترک خواهد کرد.
پاتریسین‌ها که از تضعیف سپاه می‌هراسیدند، ناگزیر برای ایشان امتیازاتی قایل شدند.
بالاخره پلبین‌ها با مبارزه‌ای طولانی و بعد از فراز و نشیب‌های بسیار توانستند «تریبون» Tribunus بگیرند [یعنی حق مرافع که تریبون خلق نامیده می‌شد را بدست آورند.]
تریبون درواقع عنوان مقامات منتخب مختلف در رم باستان بود.
…
یک تریبون (کسی‌که تریبون داشت) می‌توانست دستور کنسول‌ها و سنا را که به پلبین‌ها مربوط می‌شد، لغو کند. برای لغو دستور آن‌ها می‌بایست واژه ی «وتو» Veto را بر زبان آورد، که به زبان لاتینی «منع می‌کنم» معنی می‌دهد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خشایارشا و تنگه داردانل
اینطور که هرودوت می‌گوید فتح آتن توسط خشایارشا در سال ۴۸۰ پیش از میلاد صورت گرفته‌است. به ابتکار خشایارشا پُلی از قایق بر روی تنگه «داردانل» Dardanellia توسط مهندسان مصری و فنیقی ساخته شد و پس از آن سربازان توانستند از روی آن عبور کرده و وارد خاک یونان شوند.
[داردانِل تنگه‌ای است باریک در شمال غربی ترکیه که دریای اژه را به دریای مرمره پیوند می‌دهد. تصویری از آن را در بخش انگلیسی همین مطلب گذاشته‌ام]
...
خشایارشا در ابتدا با پادشاه کارتاژ(تونس کنونی) کنار آمد تا وی یونانیان را همراهی نکند. علاوه بر این، شماری از یونانیان، به سپاه ایران پیوستند. آن‌زمان در یونان اختلافات داخلی بین ایالت‌ها کم نبود و همین عامل باعث شد تا ساختن پُل بر روی داردانل دچار مشکل جدّی نشود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
عصر طلایی تئاتر در آتن
اگر از کنار دلتای نیل به سوی شمال دریای مدیترانه پیش برویم، نخستین نقطه‌ای از خاک اروپا که در برابر دیدگانمان ظاهر می‌شود، جزیره ی کرت است. پیش از آن گروه پراکنده‌ای از جزایر کوچک را می‌بینیم که چون دایره‌ای در میان دریای اژه گرد هم قرار گرفته‌اند. کمی بعد در سمت شرقی دریای اژه، سرزمین اصلی یونان واقع است.
واژه «اژه ای» نه فقط اصطلاحی جغرافیایی است، بلکه بر عموم تمدن‌هایی که پیش از پیدایش تمدن خاص یونانی؛ در آن پدید آمده‌اند، اطلاق می‌شود.
...
عصر طلایی تئاتر در آتن از ۴۸۴ تا ۴۰۵ پیش از میلاد را در برمی‌گیرد. در آتن جشنواره‌های زیادی (از جمله جشن‌واره‌ دیونیسوس) برگزار می‌شد.
[دیونیسوس Διόνυσος در اساطیر یونان ایزد شراب، و ناظر بر جشن‌های مقدس و حاصلخیزی طبیعت است]
تراژدی و کمدی و ...از دل این جشن‌واره‌ها بیرون آمدند.

آتن جشن‌واره‌های خود را به بسیاری از مستعمرات و هم‌پیمان‌های خود جهت ارتقای هویت فرهنگی مشترک صادر می‌کرد.
مکان‌های اجرای تئاتر در یونان باستان، معمولاً وابسته به حریم خدایان مقدس بوده‌است. با کشفیات باستان شناسی در کرِت (بزرگ‌ترین جزیره یونان و کانون تمدن مینوسی کهنترین تمدن اروپا)  یک «محل تئاتر» کشف شده که در دو طرف آن نیمکت‌هایی سنگی قراردارد. این مکان‌ها برای رقص‌ها، جشن‌ها و گاوسواری ساخته و استفاده می‌شد.
...
ساختمان تئاتر را در دامنهٔ تپه هم می‌ساختند و تماشاگران می‌توانستند روی تپه‌ها بنشینند و بایستند و نمایش‌های همسرایی را، که قدیمی تر از تراژدی بودند، تماشا کنند. بازیگران در نمایش (تراژدی و کمدی) از ماسک‌های عجیب و غریب استفاده می‌کردند.
...
اولین دوران بزرگ تئاتر را تمدن یونان عرضه کرد. 
«تمدن اژه‌ای» اگرچه پیشاهنگ تمدن یونانی بود؛ ولی تأثیر مستقیم زیادی در تحول تئاتر نداشت، تاثیر غیر مستقیم آن زیاد بود، زیرا خدایان، قهرمانان و تاریخ همین مردم بود که مواد اولیهٔ ایلیاد و ادیسهٔ هومر و اکثر درام‌های یونانی را فراهم آورد. 
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دودمان شانگ نخستین دودمان پادشاهی چین
نخستین دودمان پادشاهی چین «دودمان شانگ» 商朝 است که از گذشته‌های دور دور بر دشت‌های کنارهٔ رود زرد در شرق چین حکومت می‌کرد.

پس از شانگ «دودمان چو» 周朝 به قدرت رسید که تا قرن پنجم قبل از میلاد حکومت می‌کرد.
مدت فرمانروایی دودمان چو از دیگر دودمانهایی که در آن سرزمین فرمان راندند، بیشتر است؛ در این دوره، فلسفه چینی گسترش و توسعه یافت و فیلسوفان بزرگی چون کنفسیوس، لائوتزه و شانگ یانگ پیدا شدند.
...
کم کم قدرت حکومت مرکزی توسط جنگ‌سالاران زمین‌دار کاهش یافت و با ضعف حکومت چو دوران جنگ‌های داخلی؛ سیصد ساله فرارسید و حکومت‌های مستقل متعددی در نقاط مختلف چین سربرآورده و با یکدیگر وارد جنگ شدند.
در این دوران هفت حکومت قدرتمند در نقاط مختلف چین وجود داشت که هر یک شاه، وزیران و ارتش خود را داشتند. پس از دودمان چو؛ دودمان چین یا چه‌این 秦朝 به قدرت رسیدند و نخستین دولت متحد چینی را پایه گذاشتند. «چین شی هوانگ تی» آغازگر آن امپراتوری بود و وی اصلاحاتی را در سراسر کشور به عمل آورد. زبان چینی، واحدهای اندازه‌گیری و واحد پول را در سراسر کشور همسان نمود و ساخت دیوار بزرگ چین را آغاز کرد. البته حکومت استبدادی او موجب شد تا با شورش‌های گسترده‌ مواجه شود و از هم بپاشد. نام سرزمین چین از نام این دودمان گرفته شده‌است...
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
«انسان نالدی» Homo naledi
وقتی بحث «تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک» را شروع کردم «انسان نالدی» Homo naledi (هومو نالِدی) کشف نشده بود. 

انسان‌نماهایی که احتمالا قادر به تفکر، درک و آفرینش نمادها بوده‌اند. چند روز است در غاری در آفریقای جنوبی صدها قطعه استخوان ‌از انسان‌های اولیه‌ کشف شده که تا کنون ناشناخته ‌بوده‌است. موجودات پرتحرکی که گمان می‌رود مانند انسان‌های امروزی مراسمی برای درگذشتگان خود داشته‌اند. در استخوان‌های یافت شده در غار مزبور هیچ اثری از لاشخوران و درندگان دیده نمی‌شود و به گفته دانشمندان عوامل طبیعی مانند جانوران یا جریان آب نمی‌توانسته مردگان را به درون حفره‌های غار منتقل کرده باشد. همه چیز حاکی از آن است که درگذشتگان را خود، طی مراسمی در آن حفره‌ها قرار داده‌اند. 
اهمیت این کشف از جمله به‌این دلیل است که تا کنون نظر بر این بوده که تفکر، درک و آفرینش نمادها و قابلیت «رفتار مناسکی» تنها در طول دویست هزار سال گذشته و با تکامل انسان امروزی شکل گرفته است.

گفته می‌شود حد فاصل بین انسان‌نماهای پیشرفته‌تر و «نخستین‌های دو پا»، چه بسا همین انسان نالدی باشد. اسم «نالدی» برگرفته از محل کشف آن - غاری به نام «ستاره در حال طلوع» در آفریقای جنوبی است و نالدی در زبان‌های محلی این منطقه به معنی «ستاره» است. در قسمت بعد به شرح تر هومو نالِدی Homo naledi را توضیح خواهم داد.
...
هومو نالِدی (انسان نالدی) به‌نوعی به بحث تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک مربوط می‌شود بویژه که در آغاز آن بحث؛ به تکامل انسان و«هوموساپینس»ها یعنی انسان اجتماعی و هوشمند امروزی اشاره شده بود. 
500-400 BCE
500 BCE
Rise of the Zapotecs
The Zapotec built a ceremonial centre at Monte Alban, in the Qaxaca valley. The site stayed in use for 1,000 years. This clay burial urn was crafted in the shape of Zapotec god.
494 BCE
Trouble in Rome
The people (ordinary people) of Rome went on strike until the patricians (nobles) agreed to let them elect two of their own officials. These two elected magistrates were called tribunes.
Xerxes at the Hellespont
The Persian king Xerxes assembled a huge army to invade Greece. At the Hellespont, the stretch of water that separates Asia from Europe. Xerxes ordered a bridge to be built by lashing lines of boats together so that his army could cross.
484-405 BCE 
THE GOLDEN AGE OF ATHENIAN THEATRE
Drama originated in Athens with plays put on each year at a festival to honour the god Dionysus. From there it spread across the Greek world. The works of three Athenian dramatists- Aeschylus, Sophocles, and Euripides - are still performed today.
...
Funny face Both tragedies and comedies were put on. The actors in comic plays wore grotesque masks. This mask is of a slave , a popular butt of jokes.
Acting in the open air
Each city is own theatre. Ancient Greek theater consisted of tiers of stone seats built in a semicircle into a hillside. The action took place in the central area, called the orchestra.
Warring China
China, which was much smaller then than it is today, entered the warring States period. The Zhou kingdom broke up into seven states, whose princes competed with each other for dominance. It was a time of great technological advances both in warfare and agriculture.
THE PARTHENON
When the Persian attacked Athens in 480 BCE, they burned the temples on the Acropolis, the sacred hill overlooking the city. The Athenians never forgave this act of blasphemy. They built a new temple on the site, the Parthenon, dedicated to the goddess Athena.
Classical architecture
The Parthenon, one of the most famous works of classical architecture, was constructed at the height of Athens' power in the mid-5th century BCE
Celts on the move
Groups of Celts began to migrate into the Po valley in northern Italy, where they attacked the Etruscan cities, and into southeast Europe.
431 BCE
Greeks at war

The Peloponnesian war broke out between Athens and its allies on one side and Sparta and its allies on the other. Athens was successful at first, but its army and fleet were destroyed in a misguided attack on Syracuse, in Sicily, in 415-413 BCE. It surrendered to Sparta in 404 BCE.
Chinese money
Ancient Chinese money was cast in bronze or copper.It was made in the shape of tools, such as knives and spades, and pieces ofthen had a punched hole, so that several of them could be strung together.
In 430-429 BCE, a plague swept the city of Athens. Its victims included the Athenian leader and general, pericles.
Homo naledi
Scientists believe they’ve unearthed a new species of human relative, Homo naledi.
The species was discovered deep in the Rising Star caves at the Cradle of Humankind near Maropeng in Gauteng.
What makes the discovery unique is the context of the find and what it tells us about who and what this primitive-looking hominid might have been.

 

 

 

برای ارسال این مطلب به فیس‌بوک، آیکون زیر را کلیک کنید:
facebook