تاریخِ جهان از ماموت تا فیسبوک29
بُردنِ ارزشهای یک عصر به عصر دیگر؛ مغالطه‌ای راهزن است
در قسمت پیش از اردشیر بابکان؛ بنیانگذار سلسلهٔ ساسانی که می‌کوشید خود را مرتبط با خداوند و دارندهٔ فَرّه ایزدی بنمایاند، صحبت شد و گفتم اگرچه واژهٔ ایران به‌عنوان «نام سرزمین اسطوره‌ای آریاییان» در اوستا، به کار می‌رفت اما در دوران اردشیر بابکان بود که بر جغرافیای زیر حاکمیت ساسانیان اطلاق شد.
- به واژه ترکیبی اهورمزدا و مفهوم آن در گات‌ها و زبان سانسکریت؛
- به تاریخ ژاپن در دوران امپراتوری (که فرهنگ بودایی رشد و شکوفایی یافت)،
- به بحران قرن سوم (بحران شاهنشاهی) که امپراتوری روم زیر فشار تهاجم، جنگ داخلی، طاعون و رکود اقتصادی قرار داشت و،
- به زنوبیا؛ ملکه تِدمُر هم اشاره شد.
در این قسمت به مهمترین وقایع قرن چهارم میلادی می‌پردازم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
کنستانتین کبیر و فرمان میلان
کنستانتین یکم یا کنستانتین کبیر (۲۷۲-۳۳۷) امپراتور روم بود. در سال ۳۱۳ میلادی؛ کمی بعد از آخرین و شدیدترین آزار و اذیت مسیحیان در روم، وی و «لیسینیوس»؛ مسیحیت را طی فرمان میلان Edict of Milan مذهب رسمی روم معرفی کردند و در کنار آن به مذاهب دیگر هم آزادی دادند.
از فرمان میلان دو نسخه یکی به زبان لاتین و دیگری به زبان یونانی موجود است.
من در کشور سربیا در شهر نیس Niš (زادگاه کنستانتین) کپی آن را دیده‌ام.
...
در زمان صدور فرمان میلان کنستانتین بر بخش غربی امپراتوری روم و لیسینیوس بر بخش شرقی امپراتوری روم حکمرانی می‌کردند.
...
لیسینیوس از ۳۰۸ تا ۳۲۴ امپراتور روم و رقیب کنستانتین بود و وارد جنگی داخلی با او شد که نتیجه‌ای جز شکست، دستگیری، تبعید و اعدام برای لیسینیوس به همراه نداشت.
کنستانتین به منظور حفظ وحدت در مسیحیت؛ کنگره آرل Council of Arles را تشکیل داد.
به منظور جلوگیری از تفرقه، کنگره آرل با حضور اسقفهای مسیحی تشکیل شد و حکم به محکومیت پیروان دوناتس (Donatus Magnus) دوناتیستها Donatism داد.
دوناتس اسقف کارتاژ - جایی که اکنون کشور تونس جای گرفته - بود. وی روحانیون مسیحی و عملکرد آنان را زیر سئوال می‌برد. کنگره آرل؛ وی را محکوم کرد با این ادعا که باعث ایجاد تفرقه در دنیای مسیحیت شده‌است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
کنستانتین و شورای نیقیه
شورای نیقیه First Council of Nicaea نخستین شورایِ کلیساییِ جهانی بود که در سال ۳۲۵ میلادی در پاسخ به نظر «آریوس» Arius اهل اسکندریه (از پدران اولیه کلیسا) تشکیل شد که در موضوع تثلیث چون و چرا می‌کرد و معتقد بود که عیسی مسیح دارای مقام الوهیت نبوده و در مقامی پایین‌تر از خداوند قرار دارد.
وقتی کنستانتین در شرق و غرب امپراطوری روم قدرت مطلق را به‌دست‌آورد به‌ناچار در این مباحثات مداخله کرد. او دستور تشکل شورای نیقیه را داد. حدود ۲۲۰ اسقف و برخی گفته‌اند ۳۱۸ اسقف تشکیل جلسه دادند و آریوس را محکوم کردند.
مباحثات قرن چهارم در مورد شخصیت مسیح؛ امروزه برای ما نامأنوس است، اما در آن روزگار موجد تفرقه شده و بسیار مسئله‌ساز شده بود. توجه داشته باشیم که در تحلیل تاریخ، یکی از مغالطه‌های راهزن، بردن ارزشهای یک عصر به عصر دیگر است.
...
کنستانتین توانست ژرمن‌های موسوم به «ویزیگوت» Visigothi، را هم شکست سختی بدهد.
ویزیگوت‌ها، امپراتوری روم را در دوره کوچ آشفته ساختند. آنان یکی از دو شاخه اصلی گوتها The Goths و از قبیله‌های ژرمنی شرقی بودند.
از ژرمن‌ها پیشتر گفته‌ام. آنان گروهی نژادی-زبانی بودند که از اروپای شمالی سرچشمه می‌گرفتند. سوئدی‌ها، نروژِی‌ها، دانمارکی‌ها، ساکنین جزایر فارویی، اتریشی‌ها، و آلمانی‌زبانان سوئیس و آلمان در شمار آنان هستند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
مصلوب‌کردن ممنوع می‌شود
درگذشته‌های دور به صلیب‌کشیدن(چارمیخ) یکی از شیوه‌های شکنجه و اعدام بود و در امپراتوری روم روشی مرسوم برای مجازات و تحقیر محکومان بشمار می‌رفت.
در سده چهار پس از میلاد کنستانتین؛ مصلوب‌کردن را ممنوع اعلام کرد. هرچند در طول سده‌های متعدد از این شیوه وحشیانه به عنوان روشی برای اعدام استفاده شده‌است. نگاره‌هایی از به صلیب‌کشیدن مخالفین در موزه‌های شکنجه (در بعضی کشورهای اروپایی) موجود است.
...
به موضوع دیگری در ارتباط با کنستانتین اشاره کنم.
نام پیشین استانبول؛ قسطنطنیه بود که به افتخار کنستانتین بدین نام نامیده شد.
واژه قسطنطنیه؛ عربی‌شدهٔ کُنستانتینوپول است و اینک در بخش اروپایی ترکیه قرار دارد و حلقه ارتباطی آسیای صغیر با اروپای شرقی به شمار می‌آید.
درگذشته قسطنطنیه پایتخت امپراتوری روم شرقی بود و بر کشورهای لبنان و سوریه و فلسطین نیز تسلط داشت. قسطنطنیه در رقابت با رم تأسیس شد
اضافه کنم که ازجمله یادگارهای کنستانتین؛ کلیسای مرقد مقدس در شهر اورشلیم است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
چَندرَه‌گوپتا مئوریا
ازجمله سلسله‌‌های مقتدر در هند باستان؛ شاهنشاهی مئوریا است که بر تمامی شبه‌قارهٔ هند و بخش‌هایی از افغانستان و پاکستان کنونی فرمان می‌راند. گوپتاها از سال‌های ۳۲۰ بعد از میلاد تا دو قرن بعد بر اکثر خاک شبه قاره هند حکمرانی می‌کردند.
پادشاه کشور کوچک گوپتا در شمال هند؛ چندره‌گوپتا مئوریا चन्द्रगुप्त मौर्य یا به گونهٔ ساده‌تر چندره‌گوپتا Chandragupta نخستین یگانه‌کنندهٔ هندوستان بود.
در زمان وی امپراتوری مئوریا توانست سرزمین‌های رود سند را که در تصرف دولت سلوکیان بود به تصرف درآورد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
دودمان هان در چین
پیشتر هم به تاریخ چین اشاره داشته‌ام. بعد از آنکه دودمان «چه‌این» 秦朝، نخستین دولت متحد را پایه گذاشت؛ دودمان هان به قدرت رسید. دودمان هان یکی از پرتأثیرترین دوره‌ها در تاریخ چین بوده‌است. حاکمان روم و دودمان هان در چین با هم رقابت می‌کردند.
امپراتوری هان را از نظر تاریخی به دو دوره تقسیم می‌کنند: هان غربی و هان شرقی
دودمان چین شرقی سلسله‌ای بود که به دنبال سقوط چین غربی، توسط بازماندگان حکومت سابق تاسیس شد.
پس از سقوط دودمان چین غربی، باقی‌مانده دربار چین به شرق گریختند و دولت خود را آنجا (در جیان کانگ) احیا کردند.
نواحی شمالی کشور در همین زمان توسط ۱۶ پادشاهی اداره می‌شدند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
حمله بربر ها به رُم
از لحاظ تاریخی واژه «بربر» به تمامی اقوام شمالی اروپا - نواحی شمالی شبه‌جزیره بالکان (در جنوب شرقی اروپا) و شبه‌جزیره ایتالیا - اطلاق می‌شود که از دریای سیاه تا شبه‌جزیره ایبری (در جنوب غربی اروپا) گسترده بودند.
...
بربرها که از نژاد ژرمن بودند؛ همچنین هون‌ها (قومی صحراگرد که از مغولستان به سوی غرب مهاجرت کرده بودند)، تحت فرماندهی آتیلا در تاخت و تاز به روم شرکت داشتند. رومیها در بعضی موارد با بربرها مصالحه می‌کردند. گاهی نیز با ایجاد تفرقه در بین قبایل، آنها را تضعیف می‌نمودند. بعدها امپراتوری روم از هم پاشید، و بربرها حکومتهای پادشاهی جدیدی در اروپا بنا نهادند.
در حمله به امپراتوری رم؛ بربرهای گوت، واندال، بورگاندی، فرانک، ساکسون و آنگل شرکت داشتند. از شرح جزئیات می‌گذرم.
...
«بربر» در زبان یونانی یعنی «بیگانه، غـیـریونانی»، اما شماری از وقایع نگاران اروپایی که از یـونـان بـرای خود بت ساختند، بـه آن بـار مـنـفـی دادند و ھر ملتـی را کـه بـا یونان جنـگـیـده بـود، «بـربـر» (وحشی) نامیدند. (از جمله ایرانیان را)
حتـی در شماری از کـتـاب ھـای کودکان (در اروپا)، یونان مـظـھـر دمکراسی است و ایران مظھر استبـداد و ایـرانـیـان هم بـربـر و خشن و بی رحم، و این در حالی است که برخی از نویسندگان یونان(زنفون شاگرد سقراط و افلاطون، و خود افلاطون)، زبان به ستایش ایران می‌گشایند. افـلاطـون که گفته می‌شود فلسفه‌اش برگرفته از فلسفه مینوھای زردشت است، در رسـالـه الـکـیـبـیـادس، بـه یکی از سرداران آتن می‌گوید: «بـرو تـربـیـت را از ایرانیان بیاموز.» سپس به شـرح تـربـیـت شاھزادگان ایرانی می‌پردازد. گزنفون ھم که خـودش در ایران حضور داشته، در کتاب سیروپدیا(کوروپدیا) با اشاره به سـیـرت کورش کبیر، از تعلیم و تربیت و اخلاق و فرھنگ ایرانی ستایش می‌کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
«یاکس نون آیین» در تیکال
۳۷۹ بعد از میلاد Yax Nuun Ayiin (یاکس نون آیین) در تیکال قدرت را به دست گرفت.
تیکال نام یکی از شهرهای مشهور مایاهای باستان است که هم اکنون در خاک کشور گواتمالا قرار دارد. پادشاهی یاکس نون آیین در تیکال تا ۴۱۱ میلادی ادامه داشت.
شهر تیکال در پایان دوره کلاسیک مایاها حدود یکصدهزار تن سکنه داشت. من تندیسی از یاکس نون آیین؛ در تیکال دیده‌ام.
هنوز بناهای فراوانی از تمدن مایاها در تیکال وجود دارد.
...
تاریخِ جهان از ماموت تا فیسبوک؛ ادامه خواهد داشت.
300▶️400
272-337 CONSTANTINE THE GREAT
Constantine I was proclaimed emperor in the west in 306 but was immediately plunged into civil wars against his co-emperors and rivals. He claimed that the Christian God helped him secure victory for the control of Rome against the usurper Maxentius in 312, and the next year he and his co-emperor Licinius issued the Edict of Milan, allowing freedom of worship throughout the empire. For Christians, this put an end to the constant threat of persecution.
Sole emperor
In 324 Constantine became sole emperor after defeating Licinius and ordering his execution. Constantine continued to support Christianity and ordered the building of churches throughout the empire. However, he was not formally baptized a Christian until just before his death.
KEY DATES
306 Constantine was proclaimed emperor.
312 He won the Battle of the Milvian Bridge.
313 Constantine ended the persecution of Christians.
324 Constantine founded Constantinople as a new capital to rival Rome.
337 He was baptized as he lay on his deathbed.
Constantinople
Constantine's greatest legacy was the city of Constantinople (Istanbul), the new capital he founded for the Eastern Empire. This medieval map shows some of its early churches and monuments.
Indian ruler
Chandragupta I became king of the small state of Gupta in northern India. Conquering far and wide, he founded the Gupta Empire that dominated India for 200 years.
317 China divides
Northern China was overrun by nomads and broke up into 16 kingdoms. The Eastern Jin dynasty (317-420) established itself in the south of the country, ruling from Nanjing.
Changes in Tikal
In 379 Yax Nuun Ayiin, an invader from Teotihuacan, became ruler of the Mayan city of Tikál. This sculpture of a god holding a severed human head was found in his tomb.
340
African convert
King Ezana of Aksum (modern Ethiopia) was converted to Christianity by a Syrian missionary, Frumentius. The burial places of the kings of Aksum were marked by tall granite obelisks. This one is 24 m (78 ft) high.
361
Return of the gods
Civil wars followed the death of Constantine l. His nephew Julian, who became emperor in 361, tried to restore paganism in the empire, but died fighting the Persians two years later.
391
Theodosius I
Having made Christianity the official religion of the Roman Empire in 380, Theodosius I went on to outlaw pagan sacrifices in 391. He ordered the destruction of many pagan temples.
376-395
BARBARIAN ATTACK
When the Huns, nomads from Central Asia, migrated into eastern Europe, they caused panic among the Germanic tribes on the edge of the Roman Empire. In 376 the Goths asked to settle within the Empire. They were refused and Emperor Valens died fighting them. They entered anyway and were given land in the Balkans. In 395 Alaric led the Goths in an uprising against Rome.
Visigothic warrior
The Goths later split into two groups - Visigoths and Ostrogoths. The Visigoths went west, invaded Gaul, and later founded a kingdom in Spain The Ostrogoths (eastem Goths) founded a kingdom in Italy.
Germanic tribes
The Romans gave the name "barbarian" to all peoples from outside the empire. The Germanic tribes originally lived to the north and east.
Goths
This tribe migrated south from Scandinavia to the Black Sea area
Franks
This group of tribes settled on the lower Rhine (northern Germany).
Vandals
This people eventually set up a kingdom in North Africa.
Jutes, Angles, and Saxons
These peoples invaded England from Denmark and northern Germany.
...
برای ارسال این مطلب به فیسبوک، آیکون زیر را کلیک کنید: که امپراتوری روم زیر فشار تهاجم، جنگ داخلی، طاعون و رکود اقتصادی قرار داشت و به زنوبیا (ملکه تِدمُر) اشاره شد. </br>در این قسمت به مهمترین وقایع قرن چهارم میلادی می‌پردازم.){kind=small}
facebook