جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ / Friday 22nd November 2024

 

 

تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک 36
جنگ‌های صلیبی؛ یکی از تأثیرگذارترین نبردهای تاریخ 

 
در بخش گذشته به پایان قرن دهم میلادی رسیدیم و در شرح وقایع اتفاقیه بین ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ میلادی، به موارد زیر اشاره شد:
ورود نورمن‌ها Normans به شمال فرانسه و دراختیارگرفتن حکومتی خودمختار (نورماندی)
خلیفه کوردوبا؛ الناصر لدین الله، که در دوران امویان در منطقه اَندَلُس، ۵۰ سال در قدرت بود.
فرهنگ ایسلند و نشست‌ وایکینگ‌ها موسوم به «آلثینگ» Althing – که قدیمی‌ترین پارلمان جهان نام گرفته‌است
بلوتوث(هارالدِ دندان آبی)؛ پادشاه دانمارک که بین سال‌هاى ۹۴۰ تا ۹۸۶ مى‌زیست و توانست دانمارک و نروژ را متحد کند
اُتوی یکم ملقب به اتوی بزرگ نخستین فرمانروای آلمان که لقب امپراتور داشت.
گریلند و «اریکِ سُرخ» که برپایه حماسه‌های اسکاندیناوی به ایسلند تبعید شد‌ و حدود ۹۸۲ به گرینلند رفت، و -
ولادیمیر کبیر؛ فرمانروای نووگورود، و شاهزاده «روس کیف» Kievan Rus، دولتی قرون وسطایی اروپایی که در اواخر سدهٔ نهم میلادی تشکیل‌شد.
...
در این قسمت به مهم‌ترین وقایع بین ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ میلادی می‌پردازم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سرخ‌‌پوستان آناسازی ANASAZI
در قرن یازدهم میلادی (از ۱۰۵۰ به بعد) در برخی از قبایل در جنوب غربی آمریکا؛ و مکزیک، سرخ‌پوستان(آناسازی‌ها) گونه‌ای دهکده با خانه‌های خشتی و کاهگلی داشتند که به آن پوئِبلو گفته می‌شد. واژه پوئبلو در اسپانیایی به معنی دهکده است.

پوئبلو یک محل زیست اجتماعی بزرگ بود که به اتاق‌های زیادی تقسیم شده و تا ۵ طبقه ارتفاع داشت. در خرابه‌های به جای مانده از قوم آناسازی، هیچ نشانی از اینکه خانواده‌های توانگر، خانه‌های بزرگ‌تری داشته‌اند، وجود ندارد. همه خانه‌ها به یک اندازه بوده و از وسایل و امکانات برابر برخوردار بودند. بعضی از پوئبلوها دارای ۲۰۰ اتاق بودند.
...
سرخ پوستان آناسازی در اتاق‌های زیرزمینی به نام کیوا؛ مراسم مذهبی خود را برگزار می‌کردند. آنان کشاورز بودند، سبد می‌بافتند و هنرهای دستی خاص خودشان را داشتند. گفته می‌شود شمار زیادی از ساکنین آریزونا و نیومکزیکو، از اعقاب آنان هستند.
...
آثاری از یک پوئبلو(دهکده) باستانیِ که حدود ۱۰۰۰ سال پیشینه دارد؛ در شمالِ شهرِ تائوسِ جدید در نیومکزیکو آمریکا باقی مانده و گفته می‌شود تا چندی پیش حدود ۱۵۰ نفر آنجا زندگی می‌کردند و چه بسا هنوز هم شماری سکنه داشته باشد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
وایکینگ‌ها به آمریکای شمالی می‌رسند
یافته‌های باستان‌شناسی حضور وایکینگ‌ها در آمریکای شمالی را تایید می‌کند. آنان پیرامون سال ۱۰۰۰ میلادی به آمریکای شمالی رسیده بودند یعنی پنج سده پیش از کریستف کلمب.

گفته می‌شود نخستین اروپایی که وارد آمریکای شمالی شد؛ پسر «اریک سرخ» بود که در قسمت پیش از او صحبت شد.
در منابع موجود نام این کاوشگر اسکاندیناویایی؛ لیف اریکسون (۹۷۰ - ۱۰۲۰) ثبت شده‌‌است.
...
نامی که وایکینگ‌ها به آمریکای شمالی دادند؛ وینلند Vinland؛ بود که ازجمله معانی آن «سرزمین انگور» و «چراگاه» است. البته پیش از یافته‌شدن شواهد باستان‌شناسی؛ داستان‌های زیادی در مورد «سرزمین افسانه‌ای وینلند» که وایکینگ‌ها به آن رسیده بودند بازگو می‌شد.
...
نخستین متنی که در آن از وینلند نام برده شده رساله‌ای است به زبان لاتین که در حدود ۱۰۷۵ میلادی نوشته شده‌است. بیشترین اطلاعات در مورد وینلند از دو سرگذشت‌نامه به نام‌های قصه اریک سرخ و داستان گرینلندیان به‌دست آمده‌است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کانوت؛ فرزند «ریش دوشاخ»!
اوائل قرن یازده میلادی، رهبر وایکینگ‌ها «اسواین یکم ریش‌دوشاخ» (۹۶۰ - ۱۰۱۴) پادشاه دانمارک و انگلستان و بخش‌هایی از نروژِ کنونی شد. وی فرزند «بلوتوث»(هارالد دندان‌آبی) بود که در بخش پیش از او صحبت کردم. لقب «ریش‌دوشاخ» به‌دلیل آرایش ویژهٔ ریشش بدو داده‌ شده‌بود.
بعد از وی پسر بزرگش به پادشاهی دانمارک رسید و با مرگ وی؛ برادرش کانوت، ملقب به کانوت بزرگ (Canute the Great (۹۹۵ - ۱۰۳۵ جایش را گرفت. کانوت با غلبه بر پادشاه انگلستان ادموند آیرن‌ساید Edmund Ironside، علاوه بر دانمارک و نروژ، در انگلستان نیز قدرت را به دست گرفت. او بعد از مرگ ادموند در سال ۱۰۱۶ میلادی، تنها فرمانروای انگلستان شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نخستین رمان جهان را یک زن نوشته است
۱۰۲۱ میلادی یک بانوی درباری ژاپنی «موراساکی شیکیبو» با انجام آخرین اصلاحات آن‌چه را باید قدیمی‌ترین رمان جهان نامید، به پایان رساند. نام رمان «داستان گن جی» The Tale of Genj است که سرگذشت پسر یک امپراتور را شرح می‌دهد که برای رسیدن به عشق واقعی، با آدم‌های بسیاری ملاقات می‌کند. ویریجیناولف، نویسنده رمان مزبور را با تولستوی و سروانتس مقایسه کرده‌است.
این کتاب با بهره‌گیری حدود ۴۰۰ شخصیت، همراه با اشعار رمانتیک شکل گرفته‌است.
داستان گن جی؛ که اکنون به عنوان یکی از ستون‌های اصلی ادبیات ژاپن شناخته می‌شود، به بیش از ۳۰ زبان دنیا ترجمه شده‌است. ترجمه انگلیسی این اثر ۱۱۲۰ صفحه است.
این کتاب نه تنها قدیمی‌ترین رمان جهان است، بلکه به وسیله یک بانوی ژاپنی در جامعه‌ای نوشته شده که بیشتر غربی‌ها آن را مردسالار می‌نامند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آناوراهتا، پادشاه محبوب برمه (میانمار)
در قرن نهم بعد از میلاد؛ در آسیای جنوب شرقی در کشور میانمار(برمه پیشین)، مردمانی که متاثر از تعالیم بودا بودند شهر پاگان را بنیاد نهادند. نخستین امپراتوری آن کشور هم پادشاهی «پاگان» است که درنهایت به دست مغول‌ها از میان برداشته‌شدند.

آناوراهتا (۱۰۴۴-۱۰۷۷) اولین پادشاه نیرومند این سلسله است که همهٔ برمه را پیوسته و متحد نمود. معبد طلایی «پاگودای شوییدگون» از جمله آثاری است که به همت وی در برمه ساخته شده‌است. در تاریخ برمه داستان زندگی و افسانه‌های مربوط به آناوراهتا بخش مهمی از فرهنگ مردم است و به رمان و نمایشنامه نیز کشیده شده‌است.
...
برمه (میانمار) از مستعمره‌های بریتانیا بود که در سال ۱۹۴۸ به استقلال رسید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نورمن‌ها در ایتالیا
در سال ۱۰۵۳ یکی از ماجراجویان نورمن به نام «رابرت گیسکارد»، ناحیه‌ای در جنوب ایتالیا، موسوم به کالابریا Calabria را که زمانی جزء قلمرو روم شرقی بود گرفت و در مقابل اعراب سیسیل از آن دفاع می‌کرد. (سیسیل بزرگ‌ترین جزیره ایتالیا در دریای مدیترانه است.)

شبه جزیره ایبری(در جنوب غربی اروپا) هم؛ صحنه کشاکش و نبردهای پی‌در‌پی شاهزادگان اروپایی با اعراب و بیرون راندن آنان بود.
آن‌زمان حاکمان پیزا، جنوا، و کاتالونیا با اعراب در مایورکا در جنگ بودند و عاقبت سواحل ایتالیا و کاتالونیا را از دست آنان گرفتند. اعراب بر سرزمین‌های مسیحی‌نشین سوریه، لبنان، فلسطین، و مصر مسلط شده بودند و در میان مسیحیان انگیزه بسیاری برای قبول دعوت امپراتور روم شرقی برای بازپس‌گیری این سرزمین‌ها ایجاد شده‌بود. چندی بعد آتش جنگ‌های ویرانگر صلیبی شعله برکشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ویلیام اول و نبرد هیستینگز
ویلیام اول (William I of England (۱۰۸۷ – ۱۰۲۷ که با عنوان ویلیام فاتح هم شناخته می‌شود، نخستین پادشاه دودمان نورمن‌ها در تاریخ انگلستان است.

وی در سال ۱۰۶۶ به انگلستان تاخت و در جنگ هیستینگز Battle of Hastings (که کمی بعد توضیح خواهم داد)، هارولد دوم واپسین پادشاه آنگلوساکسون را شکست داد. بعد از آن یکی از بستگانش نقش‌های بافته شدهٔ زیبایی را روی یک پرده دیوارکوب بزرگ نقاشی کرد. مجموعه این تصویرها که بر روی پارچه کتان و به یادبود آن پیروزی ترسیم شده‌اند، به پرده نگارین بایه Bayeux Tapestry [بایا تاپستری] معروفند. ۷۲ تصویر این پرده ۷۰ متری، داستان پیروزی ویلیام را نشان می‌دهند و حروف و کلمات لاتین روی آن، ماجرای تصویرها را شرح می‌دهند.

جنگ هیستینگز نام نبرد معروفی در تاریخ انگلستان است که بین نیروهای آنگلوساکسون به فرماندهی هارولد گادوینسن (هارولد دوم) و نورمان‌های مهاجم به فرماندهی ویلیام، دوک نورماندی (بعدتر ویلیام فاتح یا شاه ویلیام یکم) در ۱۰۶۶ و در نزدیکی هیستینگز در شرق ساسکس درگرفت و به شکست و مرگ هارولد و پیروزی ویلیام و استیلای نورمن‌ها بر انگلستان منجر شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نبرد ملازگرد و نابودی ارتش بیزانس توسط سلجوقیان
یک رویارویی خونین میان امپراتوری روم شرقی(بیزانس) و سپاه سلجوقی به فرماندهی آلپ ارسلان سال ۱۰۷۱ میلادی در نزدیکی شهر ملازگرد Manzikert روی داد و طی آن بیزانسیان شکستی سختی خوردند و امپراتور رومانوس دیوجانوس به بند کشیده شد.

ملازگرد؛ درحوالی ارمنستان آن زمان، و استان موش در ترکیه کنونی واقع شده‌است. در نبرد ملازگرد؛ روم شرقی تمام آناتولی به‌جز نواحی ساحلی را از دست داد.
این جنگ که شاهد نابودی ارتش بیزانس توسط سلجوقیان بود یکی از نبردهای مهم تاریخ بشمار می‌رود چرا که سبب ورود ترکان سلجوقی به آسیای کوچک (آناتولی) و فتح بیشتر این نواحی توسط آنان شد. جنگ ملازگرد موجب گشت تا امپراتوری سلجوقی در ایران، آسیای میانه، فرارود (ماورالنهر)، شامات و عربستان و آناتولی پدیدار شود. سلجوقیان اورشلیم (بیت المقدس) را نیز تسخیر کردند. شماری از مورخان نبرد ملازگرد را از جمله دلایل آغاز جنگ‌های صلیبی می‌دانند.
با این نبرد، یک دوران تاریخی ۸۴۸ ساله که تا پایان جنگ جهانی اول (سقوط امپراتوری عثمانی) ادامه یافت فرا رسید. مهاجرت بی‌وقفه ترکان به آناتولی پس از نبرد ملازگرد آغاز شد و ادامه یافت.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جنگ‌های صلیبی
جنگ‌های صلیبی به سلسله‌ای از جنگهای مذهبی گفته می‌شود که به دعوت پاپ توسط پادشاهان اروپایی برای بازپس‌گیری سرزمین‌های مقدس از دست مسلمانان برافروخته شد. صلیبیان از جای‌جای اروپای غربی در جنگ‌هایی مجزا بین سال‌های ۱۰۹۵ تا ۱۲۹۱(حدود دو قرن، ۱۹۶ سال) شرکت داشتند. جنگ‌های مشابهی نیز در شبه‌جزیره ایبری و شرق اروپا تا قرن ۱۵ میلادی(۱۰۹۵ تا ۱۵۰۰ حدود ۴۰۰ سال) برپا بود که در آینده به آن خواهیم رسید.

جنگجویان صلیبی، کاتولیک‌هایی بودند که علیه مسلمانان و مسیحیان ارتدوکس در قلمرو روم شرقی و در ابعاد کوچکتر با اسلاوها، مغولها، و خوارج مسیحی می‌جنگیدند؛ البته بعضی اوقات مسیحیان ارتدوکس هم با آنها متحد شده، علیه مسلمانان می‌جنگیدند. تبلیغ می‌شد. این جنگ مقدس است و صلیبیان، توسط پاپ مورد تکریم قرار گرفته و آمرزیده می‌شوند.
...
بسیاری از کاتولیک‌ها شرکت در جنگ‌های صلیبی و آمرزیده‌شدن گناهان را راهی برای فرار از جاودانه شدن در جهنم می‌دیدند. اما از قول پاپ اوربان دوم گفته می‌شد آمرزش فقط نصیب کسانی می‌شود که در جنگ برای بازپس‌گیری بیت‌المقدس جان خود را فدا می‌کنند.

پاپ اوریان دوم احساسات مسیحیان را برانگیخت. بشتابید به جنگ مقدس و «خدا این را می‌خواهد.» 
این جمله بعدها شعار جنگی صلیبیون هم شد. خدا این را می‌خواهد. خدا این را می‌خواهد...".God Willeth It" 
آتش جنگ‌های صلیبی؛ دامن یهودیان و مسیحیان ارتدوکس را هم گرفت.
...
جنگ‌های صلیبی تأثیرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مهمی بر اروپا گذاشت.
در سال ۱۱۸۱ مسلمانان به فرماندهی صلاح‌الدین ایوبی، صلیبیون را به سختی شکست دادند و اورشلیم(بیت المقدس) را هم بازپس گرفتند.
...
پیروزی‌های صلاح‌الدین ایوبی؛ اروپا را در شوک فرو برد. برای جبران این فاجعه امپراتور آلمان، شاه فرانسه و شاه انگلستان با دخالت پاپ یک جنگ صلیبی دیگر را پایه‌گذاری کردند. در قرن‌های بعد قبرس به عنوان پایگاه صلیبیون استفاده شد. در یک مرحله سپاه صلیبی مسلمانان را شکست دادند، شهر بندری یافا را گرفتند و مشرف به بیت‌المقدس شدند و معاهده صلحی با صلاح‌الدین ایوبی امضاء شد. براساس صلح نامه بیت‌المقدس تحت کنترل مسلمانان باقی ماند اما زائران غیرمسلح مسیحی اجازه یافتند تا شهر را زیارت کنند.
بعدها صلیبیان دولتی به نام امپراتوری لاتین به همراه چند دولت صلیبی دیگر بوجود آوردند. گفته می‌شود قسطنطنیه را غارت کردند و اهالی شهر را از دم تیغ گذراندند.
با تشویق و تبلیغ مقامات مذهبی، جنگ‌های صلیبی کودکان هم راه افتاد. در آلمان و فرانسه جمعیت بزرگی از نوجوانان که بعضی زیر ۱۵ سال داشتند به جنگ مقدس کشیده شدند. خیلی‌ها جان خود را از دست دادند و شمار زیادی نیز به عنوان برده برای تمام عمر در برده فروشی‌ها به فروش رفتند.
...
پاپ به صلیبیون اجازه داد به اصطلاح «کفار» (یعنی مسلمانان) را بکشند. 
«خداوند خشمگین شده‌است، زیرا آنها سرزمین‌های مقدس را که عیسی مسیح در آنجا ظهور کرده لکه‌دار کرده‌اند. این هتک حرمت خداوند را باید کفار با خون خود کفاره دهند.»
پاپ اعظـم، اوربان دوم (۱۰۹۹ـ ۱۰۸۸) در موعظه‌اش به مناسبت جنگ‌های صلیبی چنین گفت: «باید از کفار به خاطر ریختن خون مؤمنین تو انتقام گرفت.» 
صلیبیون در سال ۱۰۹۹ اهالی غیر مسیحی و بی‌دفاع اورشلبم را قتل عام کردند. بعداً در نامه‌ای به پاپ نوشتند:‌ اگر می‌خواهی بدانی در اورشلیم پس از فتح ما چه گذشت، باید بدانی که صلیبیون ما سوار بر اسب‌های خود که تا زانو آغشته به خون سارازن­ها (مسلمان‌ها) بودند می‌تاختند» 
و پاپ بعدی جانشینِ اوربان دوم، به نامه آنها چنین پاسخ داد: 
«بگذار خداوند که دست‌های شما صلیبیون را با خون دشمنان تبرک و تقدیس کرد، شما را به لطف بی کرانش حفظ کند.»
...
در نتیجه جنگ‌های صلیبی(Crusades)؛ خصومتی پایدار بین مسلمانان و مسیحیان شکل گرفت که آثار شوم آن‌را هم‌اکنون نیز می‌بینیم. جنگ‌های صلیبی دوم و سوم و چهارم و پنجم و ششم و هفتم و هشتم و نهم هم به راه افتاد که از شرح جزئیات آن می‌گذرم.
 
تاریخِ جهان از ماموت تا فیسبوک ادامه خواهد داشت
 
1000 ▶ 1100
The Anasazi complex of Pueblo Bonito contained more than 650 rooms.
...
‌1000
High-rise living
The Anasazi people of New Mexico were living in pueblos (villages), which consisted of apartmentlike complexes of multi-roomed dwellings that were sometimes several storeys high. The Anasazi built their houses from adobe (sun-baked mud).
1002
‌Vinland
Leif Ericson, son of Eric the Red, may have been the first European in America. Sailing west from Greenland, he reached a place
thought to be Newfoundland that he called Vinland. The name may have meant "grapevine land" or "pasture land".
‌Danish rule
Cnut, a Dane, was crowned king of England after defeating King Edmund Ironside. He then secured the throne of Denmark, ruling both countries for the next 20 years. 
‌1021
Courtly tale
Princess Murasaki Shikibu wrote The Tale of Genji, a story of love and intrigue set in the Heian imperial court. Considered by many to be the world's first full-length novel, it has about 400 characters, including the hero. Prince Genji.
1044
‌Burmese kingdom
Prince Anawrahta became king of Pagan, a Buddhist kingdom on the IrrawaddyRiver in Burma that became very powerful during his reign. He built the Golden Shwezigon Pagoda, said to house Buddha's tooth.
Gold leaf temples and shrines surround the central stupa of the Golden Schwezlgon Pagoda. 
1053
‌Normans in Italy
A number of landless knights from Normandy went to Italy to seek their fortunes in the 1 1th century. One of them, Robert Guiscard, carved a power base for himself in southern Italy after winning the Battle of Civitate against the Pope. Between 1061 and 1091 the Normans conquered the Italian island of Sicily.
‌1066-1087
THE NORMANS CONQUER ENGLAND
‌In 1066 William, duke of Normandy (in northen France), conquered England after defeating Harold II. He imposed Norman rule throughout the country and gave the land to his leading barons, who built strong stone castles. The Domesday Book, a list of all the property in William's new kingdom, was compiled in 1086.
‌‌Decisive battle
Bayeux Tapestry, made around 1080, tells the story of William's victory at the Battle of Hastings on 14 October 1066. Harold died on the battlefield. Here Norman knights attack the king's bodyguard.
Harold II
Harold had become king on 6 January 1066, after King Edward the Confessor died without an heir.
William I
William claimed that Edward had promised the throne to him. He became known as William the Conqueror. 
1071
Turkish victory
The Seljuk Turks inflicted a crushing defeat on the Byzantine army at the Battle of Manzikert before sweeping on to take most
of Anatolia (Turkey), Syria, and Jerusalem. The Seljuks already controlled Persia and Iraq.
1095
First Crusade
Pope Urban 11 called upon the knights of western Europe to free Jerusalem from the Muslims. Fired by religious zeal and the prospect of booty, thousands "took the cross".
Chinese clock
Su Song, a Chinese statesman, built a 12-m- (40-ft-) tall water-powered clock that kept time and could be used to make precise astronomical
observations.
 
در همین زمینه 
... 

برای ارسال این مطلب به فیس‌بوک، آیکون زیر را کلیک کنید:
facebook