• این گزاره که قرآن بیان مکاشفات و رؤیاهای پیامبر از زبان خود او است؛ خواستگاهش، مربوط به مسیحیت است. در مسیحیت وحی بیشتر بر همین رهیافت مبتنی است.
• در عهد عتیق؛ به جز آنچه در باره موسی گفته شده که خداوند چهره به چهره با او صحبت کرد(سفر اعداد فصل ۱۲ آیه ۶ تا ۸)، رؤیا، ظرف، و کلام الله، مضروف است. رؤیا وسیله انتقال وحی به اکثر پیامبران بیان می‌شود (سفر پیدایش فصل ۱۵ آیه ۱، اشعیا فصل ۲۹ آیه ۷، ایوب فصل ۳۳، آیات ۱۴-۱۶)
• در آئین پروتستان، رؤیا(به شرطی که با حکمت و جوهر تعالیم الهی تضاد نداشته باشد) می‌تواند از جانب خداوند باشد تا اراده او از طریق نبی (کسی که رؤیا را گرفته است) انجام شود.
• قاضی نعمان از دانشمندان اسماعیلیه در تفسیر تاویلی خود اشاره نموده که هر گاه قرار بود وحی بیاید پیامبر به خواب می‌رفت و به این روایت از قول وی استناد می‌کند که رؤیای صالحه بخشی از پیامبری است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــ

• آیا رؤیا هم‌معنا با خواب است؟ همان Dream است؟ یا نوعی، دژاوو déjà vu و «آشناپنداری»ست؟
• آیا (رؤیا) تنها رقص ذهن و مغز است؟ خواب پرنده در قفس خویش و آن چیزی است که خود آدمی تمایل دارد و چون تمایل دارد، ممکن است در خواب هم ببیند؟
• آیا منظور از رؤیا چیزی است که در زمان حال وجود ندارد و در ذهن کسی می‌آید مثلا رؤیای براداران رایت که روزی به هواپیمایی بَدل شد که پیشتر نبود؟
• پس از داروین و فروید و یونگ...؛ و با دستاوردهای نوین روان شناسی و عصب شناسی و ژنتیک در گشودن رمز و رازهای مغز آدمی، مکانیزم رؤیا، پیچیدگی گذشته را ندارد و تا حدودی کشف حجاب کرده‌است.
• پدیده خواب دیدن؛ اکنون چندان رازآلود نیست و تا حدودی غبار از روی آن برداشته شده‌است. چگونگی آن؛ زمان آن و انواع آن توسط دانشمندان مورد بررسی قرار گرفته و مباحث علمی روشن و اثبات شده در مورد آن وجود دارد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــ

• ما اساسا آن طور که زندگی می‌کنیم خواب می‌بینیم. آن چیز یا مفهومی را در خواب می‌بینیم که در گذشته خود یا دیده‌، چشیده‌ و لمس کرده‌ایم. یا در موردش شنیده‌ایم یا تصور و تصویری از آن داریم مثلا قبل از اختراع موبیل و آی پاد، کسی در خواب، موبیل و آی پاد نمی‌دید. [...]...
• رؤیا را باید بر اساس آنچه هنگام بیداری به یاد می‌آوریم فهمید. رؤیا تجربه‌ای نیست که فقط هنگام خواب رخ ‌دهد.
• رؤیا صورت گرفتن معانی، تجسم ایده آل‌ها، و بود شدن آن چیزی است که می‌خواهیم باشد. و از این لحاظ ما از قماش رؤیاهایمان هستیم.
• رؤیا خود نوعی زندگی است. صدای وجدان ما است و ما از قماش رؤیاهایمان هستیم و همانطور که زندگی می‌کنیم خواب می‌بینیم. شتر، خواب پنبه دانه، و فیل، خواب هندوستان می‌بیند.
•  (اما) تجربه رؤیا نامنظم است. برخلاف تجربه بیداری که شفافیت و پیوستگی دارد و وقایع اتفاقیه در آن، دارای اتحاد می‌باشند.
• رؤیا اساساً(و نه مطلقاً) امری است زمینی، فیزیکی و تحت تاثیر فعل و انفعالات شیمیایی ذهن. آنچه به «روان» انسان بر می‌گردد، بیشتر تابعی از شرایط جسمی و فیزیکی اوست و تجربه ماوراء حس به این معنا نیست که هر رؤیایی را به «ملکوت» و «جبروت» متصل کنیم.
• رؤیاها در عین حال که از پیچیده‌ترین موضوعات ذهنی و عصبی هستند، بخودی خود بازتاب دهنده «امر قدسی» و «وحی» نمی‌باشند. علم می‌گوید حتی نوع تکامل یافته رؤیا در انسان، نشات گرفته از عقده‌ها و آمال‌ سرکوب شده‌است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــ

• آیا منشاء رؤیا‌های پیامبر(با هر تعبیری که از آن داریم) در خود او یعنی در ضمیر او و ضمیر قومی اوست یا به عنصر قدسی(ضمیر جهان) مربوط است؟
• آیا آنچه پیامبر با چشم سر و در دوران حیات خود در جامعه خویش دیده و برداشت عقلی‌اش از آنها را «روایت» کرده هم از جنس رؤیا است؟
• اگر بپذیریم آنچه محمد بن عبدالله در قالب قرآن بیان کرده؛ «انکشاف‌های خیالی» و درواقع رؤیاهای او است، این سئوال پیش می‌آید که چرا رؤیاهایی که به اذن و تایید خداوند بوده، مصداقی در عالم واقع ندارد؟
• اگر داستان آفرینش آدم، طوفان نوح، شکافتن دریا و اژدها شدن عصا و... همه تمثیل و افسانه است پس حقیقت چیست؟ خداوند چرا ضمن وحی(حال به هر طریق: رؤیا، حضور جبرئیل، مکالمه مستقیم، یا....) از گزاره‌های غیرواقعی و تفسیر بردار، استفاده کرده‌است؟
• خدا اگر از طریق رؤیا می‌خواست وحی را ارسال کند چرا رؤیاهای کاذب فرستاد؟ نمی‌توانست گزاره‌هایی واقعی را به پیامبر خویش القا کند؟ چرا افسانه سرایی و تمثیل که بعد نیاز به مفسر و خوابگزار باشد؟
• چرا پیامبر خودش صادقانه با پیروانش ماهیت رؤیاگونه قرآن را شرح نداد و آنان در طول ۲۳ سال حیات پیامبر با قرآن معامله کتاب قانون کردند؟ همه که بی ظرفیت نبودند. بین شان انسانهای فداکار و امثال سلمان فارسی هم بود.

ـــــــــــــــــــــــــــــــ

• آیا حقیقت ماجراهای عینی و تاریخی نیز به شکل خواب و رؤیا درک و سپس به شکل آیات قرآن روایت شده‌است؟
• اگر پیامبران را غرق رؤیا و خیال پنداریم از نظر روانشناسی آنها را در دسته افراد متوهمی قرار نداده‌ایم که در شناخت امور گرفتار بزرگنمایی، تناقض، و پریشان‌گویی هستند؟
• اینکه بگوییم رؤیاها خود درجات و مراتبی دارند و گاهی از آنچه ما خیال انگیز می‌نامیم واقعی‌تر و حقیقی‌ترند، پیچیدگی‌های مسئله را توضیح نمی‌دهد.
• فهم صحیح و دقیق عبارات قرآن مبتنی بر دانستن اسلوب ادبی زبان عرب و شناخت قوانین فصاحت و بلاغت ادبی است. قرآن، با گفتار نبوی (نهج الفصاحه و احادیث منسوب به پیامبر و...) از لحاظ سبک بیان و شیوه ترکیب کلمات و جملات، قابل مقایسه نیست و این را کسانیکه آشنا به زبان عربی هستند می‌دانند. آیا این تفاوت(تفاوت قرآن و گفتار منسوب به پیامبر)، گواه بر داخل نشدن سخنان پیامبر در میان آیات قرآن نیست؟
• می‌توان پذیرفت که واقعه‌ای در رؤیا دیده شده‌است اما چطور می‌توان تشخیص داد که چه کسی این رؤیا را و با چه توانمندی این واقعه را به شکلی کاملا منسجم و دارای اصول و قواعد ادبی روایت کرده‌است؟
• آیا واقعاً آیات قرآن با این ویژگی‌های کلامی و ادبی، کلمه به کلمه و خط به خط در رؤیا دیده شده؟ و می‌توان به آسانی میان زمینی کردن «وحی» و «قدسی» کردن رؤیا و روان پل زد؟

ـــــــــــــــــــــــــــــــ

• اگر بنابه «تاریخی بودن معرفت» باشد رؤیا و روایتی که در قرن بیستم از هستی وجود دارد زبده تر از دوران پیامبر است. چه دلیلی برای استناد به روایت رسولانه از هستی و ترجیح آن بر معرفت علمی و فلسفی داریم؟