جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ / Friday 22nd November 2024

 

 

تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک(56)
جامعه سطلی پر از کوسه نیست، دریایی‌ست پر از ماهی 

 

در صفحه نمایش ویدیو هرگاه تبلیغات یوتیوب ظاهر می‌شود می‌توان با کلیک روی علامت ضربدر، آنرا حذف کرد. 

در بخش پیش در بررسی مهم‌ترین وقایع قرن نوزدهم میلادی(۱۸۵۰-۱۸۶۰)، از جمله به موارد زیر اشاره نمودم:
  • مانیفست حزب کمونیست
  • تب طلا در کالیفرنیا
  • قیام تایپینگ‌ها
  • خوزه مارتی پیامبر استقلال و مبشر انقلاب کوبا
  • جنگ کِریمه
  • بانوی چراغ‌به‌دست؛ فلورانس ناینتینگل
  • عهدنامهٔ کاناگاوا
  • تأسیس حزب جمهوری خواه آمریکا
  • درگذشت ویکتورهوگو
  • جنگ‌های انگلستان و ایران
  • تولد برنارد شاو
  • قیام‌ سپاهیان‌ هندی علیه‌ استعمار بریتانیا
  • مرگ رابرت اوون
  • نخستین چاه نفت دنیا
  • انتخاب طبیعی یکی از بنیان‌های زیست‌شناسی مدرن، و -
  • اعدام جان براون، اندیشمند آمریکایی
در این قسمت به مهم‌ترین وقایع قرن نوزدهم (از ۱۸۶۰ تا کمون پاریس) اشاره می‌کنم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۰
نظریه میکروبی بیماری‌ها
بین سالهای ۱۸۶۰ و ۱۸۶۴ آزمایش‌هایی دربارهٔ کشف رابطه بین میکروب‌ها و بیماری‌های عفونی توسط لویی پاستور صورت گرفت و معلوم شد که برخی از بیماری‌ها توسط میکروارگانیسم یا ریزاندامگان ایجاد می‌شوند. این ریزاندامگان می‌توانند شامل ویروس، باکتری، آغازیان، قارچ، و...باشند.
پزشک و دانشمند آلمانی، روبرت کخ Robert Koch هم در شکل گیری نظریه میکروب‌ها نقش مهمی ایفا نمود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۱
تولد رابیندرانات تاگور
سال ۱۸۶۱ رابیندرانات تاگور، شاعر، فیلسوف، موسیقیدان و چهره‌پرداز اهل بنگال هند بدنیا آمد. وی نخستین آسیایی برنده جایزه نوبل بود.

تاگور از مدافعان سرسخت استقلال هندوستان به‌شمار می‌آید. بدون شک استقلال هند تا حد زیادی به اندیشه‌های وی مدیون است. تاگور به ایران هم سفر کرد و به آن علاقه داشت. وی با شاعران و نویسندگان ایرانی ازجمله، ملک‌الشعرا بهار، رشید یاسمی، اقبال آشتیانی، سعیدی میکده، نصرالله فلسفی و سعید نفیسی دیدار داشت. ملک‌الشعرا بهار شعر زیبایی در مورد تاگور سروده‌است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جنگ داخلی آمریکا
از سال ۱۸۶۱ که آبراهام لینکلن در ایالات متحده بر سر کار بود، جنگ داخلی American Civil War شدت گرفت.

این درگیری بین ایالت‌های شمالی به رهبری لینکلن، و یازده ایالت جنوبی (که برده‌داری در آن رواج داشت)، تحت فرمانروایی جفرسون دیویس، رخ داد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۳
برادران گریم و قصه بُزبُز قندی
سال ۱۸۶۳، یاکوب گریم که قصه بزبز قندی یادگار او و برادرش(ویلیام) گریم است، درگذشت. من مقاله‌ای در مورد آن داستان و مضمون عبرت انگیزش نوشته‌ام که در سایت خودم موجود است. داستان شنگول و منگول؛ و گرگ‌های پنجه فرو کرده در آرد.
قصه بظاهر کودکانه بُزبُز قندی یا شَنگول و مَنگول (الیل و شلیل، انگک و منگک، بزک زنگوله پا، آلول. بلول. خشتک سر تنور...) که در فولکلور همه ملل موجود است و ظاهراً خیالی می‌نماید، نکته‌ها در بردارد. مضمون این داستان ورا تر از «به رنگ بره در آمدن گرگ»، سرشاخ شدن بُز با وی و رهایی بره هاست.

باید دندان گرگان را کشید و بره‌ها را نجات داد، اما این همه داستان نیست.
زیستن هرچند کوتاه مدت در شکم گرگان، می‌تواند بخشی از سلول‌ها و آنزیم‌های شکم آنان را به بره‌ها بخوراند و در سیستم و کارکرد آنان تغییراتی ایجاد کند...
ظاهراً برّه‌ها رها شده و از شکم گرگ رسته‌اند اما سایه گرگ در تمام حرکات و سکنات‌شان پیداست. بعد از خلاص شدن، تازه نوبت گندردایی است وگرنه عملکرد گرگانه، از رفتار و کردار قربانی (حتی وقتی دیگر در شکم گرگ نیست) دست برنمی‌دارد.
+++++++++
در همین سال (۱۸۶۳)، سازمان صلیب سرخ تأسیس شد. همچنین در مرکز لندن نخستین قطار بین شهری آغاز به کار کرد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۴
بین الملل اول
سال ۱۸۶۴ انجمن بین‌المللی کارگران International Workingmen's Association که بین‌الملل اول یا انترناسیونال اول نیز خوانده می‌شود، تشکیل شد و کارگران فرانسه و انگلیس از مارکس و انگلس دعوت کردند که بیایند و در آن شرکت کنند.

در بین الملل اول که به دلیل هوشیاری و دانش کارل مارکس، رهبریش عملاُ با او بود، اختلاف وجود داشت. بین طرفداران لاسال و مارکس از یک سو و بین باکونین که رهبر آنارشیست‌ها بود با مارکس، از سوی دیگر. همچنین بین طرفداران پرودون (از سوسیالیستهای فرانسوی که بین کارگران نفوذ داشت) با مارکس.
بین‌الملل اول با بروز اختلاف بین افراد تأثیرگذار، سال ۱۸۷۶ فرو پاشید و سال‌ها بعد، بین‌الملل دوم، با تفکرات سوسیال دموکراسی تجدید حیات یافت.
+++++++++
کنوانسیون ژنِو
سال ۱۸۶۴ دوازده کشور در نخستین کنفرانس در شهر ژنو(سوییس) موافقت کردند سربازانی که در جبهه زخمی شده‌اند را جمع‌آوری نموده و به آنها کمک‌های پزشکی برسانند. کنوانسیون(پیمان) ژنِو Convention de Genève، که بین کشورهای امضا کننده بسته شد، پراهمیت‌ترین ماده حقوق بین‌الملل بشردوستانه است.
+++++++++
جنگ پاراگوئه
از سال ۱۸۶۴ تا ۱۸۷۰ میان پاراگوئه از یک‌سو و اتحاد سه‌گانه‌ای از آرژانتین، برزیل و اروگوئه، درگیری‌های نظامی شدیدی رخ داد که به ویرانی کشور پاراگوئه و کشتار بسیاری از مردم انجامید. در نتیجه این نبردها حدود ۳۰۰ هزار سرباز و غیرنظامی پاراگوئه‌ای جان باخت. تلفات جانی سه کشور متحد نیز کم نبود. عاقبت پس از پنج سال جنگ خونین، سال ۱۸۷۰، پاراگوئه شکست خورد و مجبور شد بخش زیادی از خاک خود را به برزیل و آرژانتین بدهد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۵
ترور آبراهام لینکلن
۱۴ آوریل ۱۸۶۵ آبراهام لینکلن ترور شد.
وی در خاطرات خود به نکته غریبی اشاره نموده‌است: «در خواب دیدم که مردم سرگردان از این سو به آن سو می‌روند و گریه می‌کنند، در اتاقی از کاخ سفید جنازه‌‌ای دیدم که درون تابوتی بود و رویش را کاملاً پوشانده بودند، از یکی از سربازان پرسیدم چه کسی در کاخ کشته شده؟ گفت: رئیس جمهور. او در جریان یک ترور به قتل رسیده‌است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۶
خروج فرانسه از مکزیک
سال ۱۸۶۱ ستیز فرانسه با مکزیک به اوج رسید. بنیتو خوارز رییس جمهور مکزیک از دادن بهره به بریتانیا، فرانسه و اسپانیا سر باز زده بود. مردم مکزیک هم رودرروی متجاوزین بودند و همین مسأله، به فرانسه بهانه داد تا در مکزیک مداخله نظامی کند و بر آن مسلط شود.
تسلط بر مکزیک به معنی به‌دست آوردن بازار تجاری آمریکای لاتین بود. هم‌چنین مکزیک دارای معادن نقره‌ی بسیاری بود که استخراج آن می‌توانست نیازهای امپراتوری فرانسه را برطرف کند. فرانسه با بریتانیا و اسپانیا علیه مکزیک دست به یکی کرد و این کار باعث اعتراض آمریکا شد ولی آمریکا خودش درگیر جنگ داخلی بود و واکنش چندانی نداشت. ناوگان و نیروهای اسپانیایی به بنادر مکزیک، نزدیک شد و نیروهای فرانسوی تصرف مکزیک را در دستور کار خود قرار داد.
البته اسپانیایی‌ها و انگلیسی‌ها شکست سختی از قوای مکزیک خوردند که منجر به عفب نشینی آن‌ها شد. ولی نیروهای فرانسوی توانستند پیروزی‌هایی به‌دست آورند و پیش‌روی‌هایی در مکزیک داشته باشند. این پیروزی‌ها باعث اشغال نیمی از خاک مکزیک شد. جمهوری‌خواهان مکزیک با قوای فرانسوی به مقابله برخاستند و در سال ۱۸۶۶، فرانسه که تلفات سنگین و هزینه‌های مالی زیادی را متحمل شده بود ناچار به خروج نیروهایش از مکزیک شد. با خروج فرانسه از مکزیک جمهوری‌خواهان حکومت را به‌دست گرفتند.

+++++++++
اعدام ماکسیمیلین
ماکسیمیلین Maximiliano I de México که با پشتیبانی امپراتور وقت فرانسه و حمایت گروهی از سلطنت‌طلبان مکزیک امپراتور مکزیک شده بود، مغلوب جمهوری‌خواهان گردید و توسط آنان دستگیر و تیرباران شد.
+++++++++
جنگ اتریش و پروس
سال ۱۸۶۶، جنگ اتریش و پروس که میان کنفدراسیون آلمان به رهبری امپراتوری اتریش از یکسو و پادشاهی پروس و متحدانش از سوی دیگر، رخ داد، در یکپارچگی ایتالیا نیز تاثیر گذاشت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۷
استقلال کانادا از بریتانیا
اواخر قرن پانزدهم میلادی در شرقی‌ترین بخش جایی که امروزه کانادا واقع شده و با اقیانوس اطلس مرز ساحلی دارد یک مستعمرهٔ بریتانیایی ایجاد گردید. بعدها در نزدیکی شهر مونترال کنونی مستعمره‌ای فرانسوی هم بنا شد. مهاجران بریتانیایی بیشتر در سواحل دریا و خلیج هادسن مستقر شدند و فرانسویان بیشتر به سوی مناطق داخلی کانادا روان گشتند. بعداً بریتانیا کنترل بخش فرانسوی‌نشین یعنی استان کبک کنونی را نیز در اختیار گرفت.

سال ۱۸۶۷ در آن بخش که هنوز در دست بریتانیا بود دگرگونی پیش آمد و باعث به وجود آمدن حکومتی در کانادا شد.
+++++++++
خرید آلاسکا توسط آمریکا
در سال ۱۸۶۷ میلادی، آمریکا سرزمین آلاسکا را به مبلغ ۷٫۲ میلیون دلار از روسیه خرید. پس از کشف معادن طلا و مس در این سرزمین عدهٔ بیشماری برای بهره‌برداری از این گونه منابع طبیعی به آلاسکا رفتند. آلاسکا در جنگ جهانی دوم به سبب اینکه نزدیک‌ترین بخش قاره آمریکا به آسیا است، اهمیت نظامی خاصی یافت. این سرزمین چهل و نهمین ایالت آمریکا شناخته شد.

+++++++++
کتاب کاپیتال مارکس
سال ۱۸۶۷ جلد اول کتاب «سرمایه، نقادی اقتصاد سیاسی Das Kapital; Kritik der Politischen Ökonomie اثر کارل مارکس، منتشر شد. این کتاب به تحلیل قواعد اقتصادی تولید نظام سرمایه‌داری می‌پردازد. 
مارکس نتوانست قبل از مرگ، جلد دوم و سوم سرمایه را کامل کند، اما فردریش انگلس دوست و همکارش پس از درگذشت وی جلد دوم و سوم را بر اساس دستنوشته‌های مارکس به ترتیب در سال‌های ۱۸۸۵ و ۱۸۹۴ منتشر کرد.
+++++++++
امپراتوری اتریش-مجارستان
امپراتوری اتریش بازمانده‌ای از امپراتوری مقدس روم بحساب می‌آمد که بطور رسمی از سال ۱۸۰۴ تا سال ۱۸۶۷ حکومت خود را ادامه ‌داد و پس از آن بصورت امپراتوری اتریش-مجارستان درآمد و در جنگ جهانی اول توسط فاتحان جنگ به بخش‌های مختلف تجزیه شد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۸
تولد کارل لندشتاینر، کاشف گروههای خونی
سال ۱۸۶۸ زیست‌شناس اتریشی، کارل لندشتاینر Karl Landsteiner به دنیا آمد. وی گروه‌های خونی انسان را کشف کرد و به خاطر تلاشهایش در رابطه با کشف عامل RH در خون، جایزه نوبل گرفت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۶۹
کانال سوئز
سال ۱۸۶۹ احداث کانال سوئز، آب‌راهی به طول ١٩٢ کیلومتر که دریای مدیترانه را به دریای سرخ وصل می‌کند، به سرانجام رسید. 
کانال سوئز در غرب صحرای سینا و شمال شرق کشور مصر واقع شده و به عنوان میانبری برای کشتی‌ها و قایق‌هایی که از بنادر قاره اروپا و آمریکا به سمت بندرهای جنوب شرق آسیا، شرق آفریقا و قاره اقیانوسیه در رفت‌وآمد می‌باشند، ساخته شده‌ تا مجبور به دُور زدن قاره آفریقا یا انتقال زمینی بارها نباشند. کانال سوئز، سریع‌ترین مسیر کشتی‌رانی بین اروپا و آسیاست.
+++++++++
رُمان جنگ و صلح
سال ۱۸۶۹ لئو تولستوی، نویسنده شهیر روس رمان مشهور جنگ و صلح را نوشت. این کتاب یکی از بزرگ‌ترین آثار ادبیات روسی و از مهم‌ترین رمان‌های ادبیات جهان به شمار می‌رود. در رمان جنگ و صلح بیش از ۵۸۰ شخصیت با دقت توصیف شده‌اند و یکی از معتبرترین منابع تحقیق و بررسی در تاریخ سیاسی و اجتماعی سده نوزدهم امپراتوری روسیه است و به شرح مقاومت روس‌ها در برابر حملهٔ ارتش فرانسه به رهبری ناپلئون بناپارت می‌پردازد.
+++++++++
جدول مندلیف
جدول مندلیف یکی از بزرگترین دستاوردهای بشر است، دستاوردی که پایه نه فقط شیمی، بلکه پایه فیزیک، زیست‌شناسی و تمام علوم پایه است. پایه‌گذار آن (جدول تناوبی عناصر شیمیائی)، دمیتری ایوانویچ مِندِلیف Дмитрий Иванович Менделеев، دانشمند روسی است، او بوسیله این جدول توانست وجود تعداد زیادی از عناصر کشف نشده را پیش‌بینی نماید. گفته می‌شود این جدول اساس همه چیز است، فقط مخلوق بشر نیست، چیزی بنیادی و ذاتی در آن هست، اساس قوانین فیزیک و شیمی است.
مندلیف اولین جدول تناوبی را در سال ۱۸۶۹ ابداع کرد. او ۶۳ عنصری را که در آن زمان شناخته شده بودند بر اساس جرم اتمی در جدولی مرتب کرد. زمانیکه مندلیف روی این جدول آغاز به کار کرد، فقط ۶۳ عنصر شناخته شده بود. اما وی اعتقاد داشت خواص فیزیکی و شیمیایی عناصر تابعی از جرم اتمی آن‌ها است و باید تعداد عناصر به مراتب بیشتر از این باشد.

بدون قانون تناوبی نه پیش‌بینی خواص عناصر شیمیایی ناشناخته میسر بود و نه پی‌بردن به فقدان یا غیبت برخی از عناصر. سال ۱۸۶۹ مندلیف اظهار داشت که خانه‌های خالی جدول، متعلق به عناصری است که تاکنون شناخته نشده‌اند. اضافه کنم که مندلیف در زمان تنظیم جدولش، درباره ساختار درونی اتم چیزی نمی‌دانست و فقط بر اساس وزن (جرم) اتم آنها را مرتب کرد. بعد از کشف پروتون، دانشمندان فهمیدند که عدد اتمی هر عنصر با تعداد پروتون‌ها در هسته اتم برابر است و بعداً عناصر نه بر اساس جرم اتمی، بلکه بر اساس عدد اتمی مرتب شدند. 
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۷۰
رساله یک کلمه
رساله یک کلمه مشهور‌ترین اثر میرزا یوسف خان تبریزی (مستشارالدوله) است. آنچه او در این کتاب بیست و پنج برگی پایه گذاشت، مبنای نظری تبدیل شرع به نظام حقوق عرف قرار گرفت، که به واسطه‌اش نخستین نظام حقوقی جدید ایران تدوین شد. 
البته رساله یک کلمه، اقتباس و ترجمه‌ای است از مقدمه‌ی قانون اساسی فرانسه پس از انقلاب کبیر ۱۷۸۹، همان‌که حالا به عنوان اعلامیه‌ی حقوق بشر شناخته می‌شود.
میرزا یوسف‌خان با توجه به افکار عامه و مقتضیات زمان کوشش کرده اصول قانون اساسی فرانسه را با مبانی شرع اسلامی تطبیق دهد. از اینرو در تایید اصول مزبور از آیه‌های قرآن و احادیث و اخبار و گفته‌های علمای بزرگ اسلام شواهدی آورده‌است.
نامی که اول برای کتاب انتخاب کرد «روح‌الاسلام» بود. به گفته‌ی خودش: در این رساله «به جمیع اسباب ترقی و سیویلیزاسیون از قرآن مجید و احادیث صحیح، آیات و براهین پیدا کرده‌ام که دیگر نگویند فلان چیز مخالف آیین اسلام یا آیین اسلام مانع ترقی و سیویلیزاسیون است.»
...
در شرح حال مستشارالدوله به کرات نوشته‌اند: «هنگامی‌که او را به زنجیر کشیده، به قزوین تبعید و سپس زندانی کردند، کتاب یک کلمه را آن‌قدر بر سرش کوفتند که بر اثر عوارض آن، چشمانش آب آورد.»
واقعش موضوع فوق واقعیت ندارد. نابینایی او ربطی به زندان نداشت. میرزا یوسف خان تبریزی(مستشارالدوله) در پایان عمر چشمش تار می‌دید و به آب‌سیاه یا گلوکوم glaucoma مبتلا شده بود. وی درسال ۱۳۱۳ نه در گوشه زندان بلکه درخانه‌ا‌ش فوت کرد.
...
میرزا فتحعلی آخوندزاده رساله «یک کلمه» را، علی‌رغم محتوای به ظاهر مدرنش، در نهایت نصیحت به حاکم وقت ـ ناصرالدین شاه ـ ارزیابی می‌کند.
وی با اشاره به رساله مزبور، در نامه‌ای نوشته که که کتابب بی‌نظیر و یادگار خوبی ا‌ست، و نصیحت مفید است ولیکن برای ملت مرده نوشته شده‌است. در ایران مگر کسی به نصیحت گوش می‌دهد...
آیا ملت شما قادر است که به ظالم بگوید: از بساط سلطنت و حکومت گم شو؟! هرگز!
دیگر اینکه، شما در باب اجرای عدالت به احکام شریعت تمسک کرده‌اید. خیلی خوب!
نگاه بکنیم که آیا شریعت خودش چشمه‌ی عدالت هست یا نه. آخوندزاده سپس، با اشاره به تناقضاتی که از دیدگاه وی، شریعت در خود نهفته دارد، در پایان نامه‌اش می‌نویسد:
ملت باید خودش صاحب بصیرت و صاحب علم شود، و وسایل اتفاق یکدلی را کسب کند. بعد از آن به ظالم رجوع کرده بگوید: از بساط سلطنت و حکومت گم شو! سپس خودش مطابق اوضاع زمانه قانون وضع نماید. در آن صورت ملت زندگی تازه خواهد یافت و مشرق زمین نظیر بهشت برین خواهد شد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸۷۱
کمون پاریس شروع تاریخ سیاسی طبقه کارگر
۳۷ سال پیش از آنکه دشمنان مشروطه و امثال کلنل لیاخوف فرمانده بریگاد قزاق، مجلس شورای ملی و مدرسه سپهسالار را به توپ ببندند و ملک المتکلمین و میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل و ملا علی قاضی ارداقی را در باغشاه پس از شکنجه در برابر محمدعلی شاه به خاک و خون بکشند، زلزله مهیبی در فرانسه روی داد که پس لرزه‌هایش هنوز هم دارد عمل می‌کند...

منظورم از زلزله، کمون پاریس la commune de paris یکی از مهمترین وقایع تاریخ معاصر جهان است. کمون پاریس طلایه‌دار انقلاب اجتماعی درقرن نوزدهم محسوب می‌شود.
...
کمون پاریس درواقع جنبش انقلابی و دولت شورشی‌ای است که در بهار سال ١٨٧١ میلادی در پاریس و در متن تناقضات اجتماعی فرانسه آن‌روز شکل گرفت و بیرحمانه سرکوب شد.
کمون پاریس اولین تجربه قدرت سیاسی طبقه کارگر جهان بود. تجربه‌ای که هزینه فراوانی داد اما سر‌لوحه تئوریک و عملی مبارزین جنبش کارگری شد و تاثیر زیادی در تاریخ جهان گذاشت. کارل مارکس آن را یورش به آسمان تعبیر کرده و «رابرت روزول پالمر» نویسنده کتاب «تاریخ جهان نو»، A History of modern world تیشه به ریشه تمدن قرن نوزدهم.
البته همه از کمون پاریس تفسیر سوسیالیستی و انقلابی ندارند. کم نیستند کسانی مایلند خاطرات کمون را که بزرگترین میراثش اسطوره آن است، بزدایند. آنان با رویکرد انتقادی نسبت آن واقعه، نتایج آنرا شوم و زیانبار تفسیر کرده‌اند.
برای مثال، کولتی ویلسون Colette E. Wilson نویسنده کتاب «پاریس و کمون»، جهل پژوهشگران را نسبت به زیر و بم آن حادثه که فقط در طول یک هفته هزاران انسان قربانی گرفته، زیر سئوال می‌بَرد.
برخی آنرا درامی ضد انسانی و تخریب‌کننده می‌دانند و می‌گویند دولت فرانسه (آنزمان) درگیر گفتگوهای بعد از جنگ با آلمان بود و چنین شورشی جایی برای حضور نداشت. تنها در طول یک هفته حدود ۱۷ هزار نفر جان باختند و شهرداری پاریس و چندین بنای تاریخی توسط کمونارها به آتش کشیده شد.
...
عمر کمون پاریس ۷۲ روز بود و در این مدت، قوانین دموکراتیک‌ و انسانی‌ مهمی را برای نخستین بار در جهان تصویب نمود. اگرچه برخی از آن قوانین به مرتجعین بهانه می‌داد تا برای سرکوب کمون پاپوش بدوزند، اما در زمان خودش (حدود یک قرن و نیم پیش) راهگشا و سنت شکن بود.
کمون پاریس، بی بُتّه نبود و در جنبش‌های کارگری که در سالهای ۱۸۳۰ و ۱۸۴۰، در اروپا آغاز گشت ریشه داشت و در بستر قیام مسلحانه کارگران ابریشم‌بافی لیون در فرانسه، جنبش چارتیست‌ها در انگلستان و شورش مسلحانه کارگران نساجی در آلمان پدید آمد و در ادامه مبارزات کارگران و مردم زحمتکش پاریس در طول سالهای ۱۸۶۹–۱۸۵۷ به اوج خود رسید.
...
متاسفانه وقتی شرایط سخت شد، کمونارها در رویارویی با حکومت، شماری از ساختمان‌ها و کاخ‌های پاریس را که یادگار دوره رنسانس بود، و بسیاری از آثار تاریخی ارزشمند دیگر را (کتابخانه موزه لوور، کاخ دادگستری، هتل د ویل Hôtel de Ville، «کاخ تویلری» Tuileries Palace و...) آتش زدند. گفته می‌شود کلیسای نوتردام هم قرار بود در آتش بسوزد !
گاه شوری به کوری می‌رسید و رفتار اعضای کمون، به قاتلین‌شان شبیه می‌شد. کموناردها در طی جنگ، ۶۴ گروگان خود را کشتند که مردم عادی هم بین‌شان بود و قتل آنها هیچ توجیهی نداشت.
کشتن گروگانها توسط اعضای کمون پاریس، بعد از مذاکرات ناموفق آنان با دولت برای آزادی «لویی اُگوست بلانکی» Louis Auguste Blanqui از زندان، صورت گرفت.
...
برخی، امثال ویکتور هوگو و امیل زولا را که به این یا آن عمل کمون انتقاد داشتند، به ناحق، متهم به طرفداری از بیسمارک و سرهنگ گالیفه و قاتلین کمونارها می‌کردند...
از نظر آنان هر کس کمون را تحسین نمی‌کرد، لابد مزدور بود و در صف دشمنان کمون. اما کمون پاریس خالی از انتقاد نبود و چپ‌روی‌های بچه‌گانه داشت.
برای مثال تصمیم برای برچیدن همه کلیساها در فرانسه، معقول نبود و با واکنش مردم معمولی روبرو می‌شد که دل خوشی هم از پاپ‌های مرتجع نداشتند.
...
اگرچه بانوان شجاع و رزمنده‌ای چون «ناتالی لومل»، نقش مهمی در کارایی کمون پاریس داشتند، و بسیاری از آنها به دلیل گرایش به کمون تیرباران شدند ولی در حکومت کمون، زنان حق رای نداشتند و هیچ عضو زنی در شورا نبود.
البته کمون پاریس، دستاوردهای نیکویی هم داشت. مظهر تغیرات نوین، روابط اجتماعی مدرن، سازماندهی جامعه و کار بر مبنای برابری و خودگردانی مؤسسات صنعتی و اقتصادی به شیوه‌ای انسانی بود.
میدان دادن به هنرمندان، آزادی خلاقیت‌های هنری، برپائی انجمن ها، کلوب‌ها و سندیکاها، کاندیداتوری و انتخابات آزاد و عزل منتخبان در هر زمان که لازم باشد، از دست‌آوردهای کمون پاریس است.
...
«کمون پاریس» سر لوحه انقلاب‌های ۱۹۰۵ و ۱۹۱۷ روسیه، ۱۹۱۹ مجارستان، ۱۹۱۸ آلمان و ده‌ها جنبش دگرگونی طلب در نقاط مختلف دنیا و الگوی عملی و عینی نیروهای ترقیخواه در یک قرن و نیم پیش بوده‌است.
...
در ترانه زیباى «موسم گیلاس‌ها» Le temps des cerises، اثر شاعر انقلابى و کمونار برجسته «ژان باتیست کلمان»، کوتاه بودن فصل گیلاس با دوران کوتاه کمون همانند شده‌است. گیلاسها را هم استعاره‌ای شمرده‌اند از خونهای سرخِ جانهای شیفته‌ای که یک یک بر زمین افتادند.
فراموش نکنیم که «مسأله تاریخ، تاریخ مسأله‌هاست».
...
تاریخِ جهان از ماموت تا فیسبوک ادامه خواهد داشت 

 
1871 1860

1860
Germ theory of disease
The germ theory of disease states that some diseases are caused by microorganisms. These small organisms, too small to see without magnification, invade humans, animals, and other living hosts. Their growth and reproduction within their hosts can cause a disease.

1861
Rabindranath Tagore
Rabindranath Tagore, was a Bengali polymath who reshaped Bengali literature and music, as well as Indian art with Contextual Modernism in the late 19th and early 20th centuries.

1861
American Civil War
The American Civil War was a civil war in the United States fought from 1861 to 1865. The Union faced secessionists in eleven Southern states known as the Confederate States of America...

1863
The Wolf and the Seven Young Goats
The Brothers Grimm, Jacob and Wilhelm Grimm, were German authors who together specialized in collecting and publishing folklore during the 19th century.
...
"The Wolf and the Seven Young Goats" is a fairy tale collected by the Brothers Grimm. This story tells of a wolf that wants to eat little goats when their mother leaves the house. Their mother tells them not to open the door to anyone but the wolf tries to trick them several times. Eventually he succeeds and eats six of the goats. Later, the mother finds the wolf and opens up his belly and frees her daughters. The wolf falls in the river and drowns.

1864
The International Workingmen's Association
The International Workingmen's Association, often called the First International, was an international organization which aimed at uniting a variety of different left-wing socialist, communist and anarchist political groups and trade union organizations that were based on the working class and class struggle. It was founded in 1864 in a workmen's meeting held in London.

The Geneva Conventions
The Geneva Conventions are a set of four treaties of international law. They were formulated in Geneva, Switzerland. All of the four treaties are about humanitarian issues. Some parts of the four Geneva Conventions say that all countries who signed must create national laws to make violations of the Geneva Conventions a crime.

Paraguayan War
The Paraguayan War, also known as the War of the Triple Alliance and the Great War in Paraguay, was a South American war fought from 1864 to 1870 between Paraguay and the Triple Alliance of Argentina, Empire of Brazil, and Uruguay.

1865
The assassination of Abraham Lincoln
The assassination of Abraham Lincoln was one of the last events in the American Civil War, and happened on Good Friday, April 14, 1865. President Lincoln was shot while watching the play Our American Cousin at Ford's Theatre in Washington, D.C.. He died early the next morning.

1866
French intervention in Mexico
The French Intervention in Mexico started in December 1861. First, Spain arrived with their delegation on December 1861, little later the French and the British. Mexico City was officially conquered by the French on June 10, 1863.

In 1867,Maximilian, “emperor” of Mexico, was executed. 

Austro-Prussian War
The Austro-Prussian War was a war fought in 1866 between the German Confederation ("Deutscher Bund") under the leadership of the Austrian Empire ("Kaisertum Österreich") and its German allies on one side and the Kingdom of Prussia with its German allies and Italy on the other, that resulted in Prussian dominance over the German states. In the Italian unification process, this is called the Third Independence War.

1867
Canadian Confederation
Canadian Confederation was the process by which the British colonies of Canada, were federally united into one Dominion of Canada on July 1, 1867.

Treaty with Russia for the Purchase of Alaska
On March 30, 1867, the United States reached an agreement to purchase Alaska from Russia for a price of $7.2 million. The Treaty with Russia was negotiated and signed by Secretary of State William Seward and Russian Minister to the United States Edouard de Stoeckl.

Capital (book)
Capital: Critique of Political Economy (1867), by Karl Marx is a foundational theoretical text in communist philosophy, economics and politics. Marx aimed to reveal the economic patterns underpinning the capitalist mode of production, in contrast to classical political economists such as Adam Smith, David Ricardo and John Stuart Mill.

Austro-Hungarian Compromise of 1867
The Austro-Hungarian Compromise of 1867 established the dual monarchy of Austria-Hungary. The Compromise re-established partially the sovereignty of the Kingdom of Hungary, separate from, and no longer subject to the Austrian Empire. Under the Compromise, the lands of the House of Habsburg were reorganized as a real union between the Austrian Empire and the Kingdom of Hungary.

Karl Landsteiner
Karl Landsteiner was born in Vienna on June 14, 1868. He was awarded the Nobel Prize in 1930 for Physiology or Medicine for detecting the major blood groups and creating the ABO system of blood typing that revolutionized the process of blood transfusion and medical practice related to it.

1869
Suez Canal
The Suez Canal is an artificial sea-level waterway in Egypt, connecting the Mediterranean Sea to the Red Sea through the Isthmus of Suez. After 10 years of construction, it was officially opened on November 17, 1869.

War and Peace(Voyna i mir)
Epic historical novel by Leo Tolstoy, originally published as Voyna i mir(Война и мир) in 1865-69. This panoramic study of early 19th-century Russian society, noted for its mastery of realistic detail and variety of psychological analysis, is generally regarded as one of the world's greatest novels.

The periodic table
The periodic table of the chemical elements is a list of known atoms. In the table, the elements are placed in the order of their atomic numbers starting with the lowest number. The atomic number of an element is the same as the number of protons in that particular atom. In the periodic table the elements are arranged into periods and groups. The Periodic Table was invented and arranged by the Russian chemist Dmitry Ivanovich Mendeleyev (1834-1907).

1870
Yek kalameh(One Word Treatise)
This book is one of the earliest and most influential treatises on the relationship between western style law and Islam. The author (Mirza Yousuf Khan Mostashar al-Dowleh) regards codified law as the key to the regeneration and progress of Iran. One Word, or Yak Kelema was one of the first treatises to demonstrate that Islam is compatible with the introduction of modern western forms of government, and specifically that the sharia can be incorporated in a codified law comparable to that found in other European countries. The author argues the principles underlying constitutional government can be found in Islamic sources.

1871
Paris Commune (la commune de paris)
In 1870 the Prussians had invaded France, and in a series of successful battles they moved rapidly towards Paris.
This 'surrender' was widely disapproved of by the working classes, and many of these workers formed part of the armed National Guard in the City.The Paris Commune took place from March 26 to May 28, 1871.
...
The Commune inspired both Karl Marz and Friedrich Engels, who saw in the Paris Commune a pattern of success that could be followed elsewhere.
Not surprisingly, Thiers was rapidly organising a force to retake Paris from the Commune. After just a week of existence the commune was under attack. and very quickly there were battles between the Commune members and the invading National Guard.
...
During April and May, the National Guard and the commune were pushed back into the city, and the city wall was breached on May 21 1871. After this the army made more rapid, and brutal, progress. Numerous National Guard members were executed immediately. By May 28 the fighting on the barricades was over and the National Guard had been defeated. There was now an enormous wave of massacres against those guilty of 'political crimes' - thousands of people identified as supporters of the Paris Commune were shot, and many more were exported from France... 


در همین زمینه
تاریخ جهان دادگاه جهان است 
بخش‌های دیگر«تاریخ جهان از ماموت تا فیسبوک» 
...
سایت همنشین بهار 

 

برای ارسال این مطلب به فیس‌بوک، آیکون زیر را کلیک کنید:
facebook